პროგნოზი http://prognozi.ge ამინდის პროგნოზი და არა მარტო Thu, 03 Oct 2024 21:10:35 +0000 en-US hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.6.2 http://prognozi.ge/wp-content/uploads/2020/07/favicon.ico პროგნოზი http://prognozi.ge 32 32 კანიბალიზმი ანუ ფრანკლინის დაკარგული ექსპედიცია http://prognozi.ge/%e1%83%99%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%98%e1%83%91%e1%83%90%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%96%e1%83%9b%e1%83%98-%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%a3-%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%99%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%9c/ http://prognozi.ge/%e1%83%99%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%98%e1%83%91%e1%83%90%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%96%e1%83%9b%e1%83%98-%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%a3-%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%99%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%9c/#respond Thu, 03 Oct 2024 20:37:18 +0000 https://prognozi.ge/?p=820 ფრანკლინის ექსპედიცია უნდა ყოფილიყო დიდი ბრიტანეთის და მისი საზღვაო ფლოტის ტრიუმფი. მე-19 საუკუნის შუა ხანებისთვის დედამიწის რუკაზე ბევრი ცარიელი ადგილი და შეუსწავლელი მარშრუტი აღარ იყო…

The post კანიბალიზმი ანუ ფრანკლინის დაკარგული ექსპედიცია first appeared on პროგნოზი.]]> ფრანკლინის ექსპედიცია უნდა ყოფილიყო დიდი ბრიტანეთის და მისი საზღვაო ფლოტის ტრიუმფი.
მე-19 საუკუნის შუა ხანებისთვის დედამიწის რუკაზე ბევრი ცარიელი ადგილი და შეუსწავლელი მარშრუტი აღარ იყო დარჩენილი, მაგრამ ყოველი ახალი აღმოჩენა უფრო ღირებული ხდებოდა. იმპერიები ცხოვრობდნენ და ყვაოდნენ ვაჭრობით, ამიტომ ახალი, უფრო მოსახერხებელი საზღვაო გზების პოვნა იყო მათი სიცოცხლისა და სიკვდილის საკითხი.

იმ დროს ყველაზე მნიშვნელოვანი ამოცანა იყო ატლანტის ოკეანედან წყნარ ოკეანეში და უკან სწრაფად მისასვლელი გზის პოვნა. არქტიკული წყლების გადაკვეთის გზის ძიებაში რუსეთის იმპერია აქტიურად იკვლევდა მის ჩრდილოეთ ტერიტორიებს, რამაც გააღიზიანა ზღვების მფლობელი, დიდი ბრიტანეთი. ფრანკლინის ექსპედიცია, რომელიც მოგვიანებით მოხვდა ისტორიის წიგნებში, ეს არ იყო დიდი ბრიტანეთის უკიდურესად ამბიციური პირველი მცდელობა ჩრდილო-დასავლეთის გადასასვლელის პოვნისთვის.

ექსპედიციის მთავარი ინიციატორი იყო სერ ჯონ ბაროუ, დიდი ბრიტანეთის საადმირალოს მეორე მდივანი, ფაქტობრივად, მთელი ბრიტანეთის ფლოტის მთავარი ადმინისტრატორი. ეს იყო მისი ბოლო პროექტი 41 წლიანი სამსახურის შემდეგ და ასევე ღირსების საკითხი. მანამდე მან არა ერთი ექსპედიცია გაგზავნა ჩრდილოეთის ზღვებში: მათ სერიოზული წვლილი შეიტანეს რეგიონის კვლევაში, მაგრამ ვერასოდეს მიაღწიეს მთავარ მიზანს.
ფრანკლინის მოგზაურობა იყო გადამწყვეტი ლაშქრობა დედამიწის ერთ-ერთ ბოლო შეუსწავლელ კუთხეში. 82 წლის ბაროუმ ყველაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ კამპანია განხორციელებულიყო და თანამდებობა დატოვა. საადმირალოს მდივანი დარწმუნებული იყო, რომ ეს ექსპედიცია კიდევ ერთხელ განადიდებდა მას და დიდ ბრიტანეთს.
ახალგაზრდა კაპიტანი ჯეიმს ფიცჯეიმსი შეიძლებოდა გამხდარიყო ექსპედიციის ლიდერი, მაგრამ მისი კანდიდატურა არ დაამტკიცეს.

კაპიტან ჯეიმს ფიცჯეიმსის ბიოგრაფია – ჯერჯერობით ექსპედიციის ერთადერთი მკაფიოდ გამოვლენილი წევრი – კლასიკური ვიქტორიანული რომანის მსგავსია. იგი დაიბადა 1813 წელს ლონდონში წარუმატებელი დიპლომატ ჯეიმს გამბიერისა და უცნობი ქალის შემთხვევითი ურთიერთობის შედეგად.

ბიჭი შვილად აყვანის მიზნით გადასცეს მეუფე რობერტ კონინგჰემს და მის მეუღლეს ლუიზა კაპერს, იმ წლებში ცნობილ პოეტსა და ფილოსოფოსს. გამბიერი ბევრს ზრუნავდა თავისი უკანონო ნათესავის სწავლა განათლება აღზრდისთვის. 1825 წელს 12 წლის ფიცჯემსი მეორე კლასის მოხალისედ ჩაირიცხა ფრეგატ პირამუსზე, რომელსაც მისი მეორე ბიძაშვილი მეთაურობდა. ბიჭი გემზე მიიღეს არა მხოლოდ როგორც იუნგა, არამედ დაიწყეს მისი როგორც ოფიცრის მომზადება. რაც უბრალოდ შეუძლებელი იყო “ჩვეულებრივი” არალეგიტიმურისთვის ასეთი შესაძლებლობა მიეღო იმ ეპოქაში, განსაკუთრებით იმის გათვალისწინებით, რომ კონინგჰემებს არ ჰქონდათ კავშირი ფლოტთან. მაგრამ გამბიე ცნობილი დინასტიაა, საიდანაც მრავალი ცნობილი საზღვაო ოფიცერი და ადმირალიც კი წარმოიშვა.

მიუხედავად იმისა, რომ მისი ნათესავი გემის კაპიტანი ერთი წლის შემდეგ გადადგა, ახალგაზრდა ფიცჯემსი დარჩა პირამუსზე ახალი კაპიტნის ხელქვეითად და მონაწილეობა მიიღო დიპლომატიურ მისიაში შეერთებულ შტატებსა და ცენტრალურ ამერიკაში. შემდეგ, შეცვალა გემები და ზემდგომები, ის თანდათან გაიზარდა საზღვაო იერარქიაში. ფიცჯეიმსმა მონაწილეობა მიიღო 1839-1841 წლების თურქეთ-ეგვიპტის მეორე ომში, როგორც ლეიტენანტი მსროლელი გემ „განგეზე“ (ინგლისი მაშინ ოსმალეთის იმპერიის მხარეზე იყო), შემდეგ კი ჩინეთში 1840-1842 წლების პირველი ოპიუმის ომის დროს.
როდესაც ჯონ ბაროუმ დაიწყო თავისი გრანდიოზული ექსპედიციის მომზადება 1845 წელს, მან დაასახელა ფიცჯეიმსი ექსპედიციის ხელმძღვანელად. მაგრამ ასეთი სერიოზული წამოწყებისთვის, კაპიტანი ძალიან ახალგაზრდად ითვლებოდა – ის მხოლოდ 32 წლის იყო. და ის არასოდეს ყოფილა არქტიკაში.

ამიტომ, ლიდერობა მიენიჭა 59 წლის ჯონ ფრანკლინს, რომელიც ბევრად უფრო გამოცდილი იყო პოლარულ მოგზაურობაში. თუმცა ფრანკლინი მხოლოდ იმიტომ აირჩიეს, რომ ცნობილმა კაპიტანებმა უილიამ პერიმ და ჯეიმს კლარკ როსმა მიატოვეს ექსპედიცია. პირველი უბრალოდ დაიღალა ლაშქრობით, ხოლო მეორემ პირობა მისცა მეუღლეს, რომ აღარასოდეს შეესწავლა არქტიკა.
ეს დიდი დანაკლისი იყო სერ ბაროუსთვის: მხოლოდ რამდენიმე მეხრვაურს ჰქონდა იგივე გამოცდილება, რაც როსს. მან აღმოაჩინა დედამიწის ჩრდილოეთ მაგნიტური პოლუსი და 1839-1843 წლებში ხელმძღვანელობდა ცნობილ ბრიტანულ არქტიკულ ექსპედიციას, რომელმაც მრავალი სამეცნიერო აღმოჩენა გააკეთა.
ფრანკლინის ექსპედიცია კარგად იყო აღჭურვილი და მის ორ ხომალდს ერქვათ ერებური და ტერორი.

ამბიციურმა სერ ბაროუმ ყველაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ მისი ექსპედიცია აღჭურვილი ყოფილიყო უახლესი ტექნოლოგიით: ყოფილი სამხედროს გემები ერებუსი და ტერორი უკვე მზად იყვნენ არქტიკისთვის როსის კამპანიის შემდეგ. ასეთი ხომალდებს შეეძლოთ გაეძლოთ ბრძოლაში ნაღმტყორცნების ზალპის ზემოქმედებას, მაგრამ ისინი კიდევ დამატებით გაძლიერდნენ ყინულებში ნავიგაციისთვის. გარდა ამისა, მათზე დამონტაჟდა ორთქლის ძრავები. მათი საშუალებით ხომალდები დიდ სიჩქარეს ვერ ანვითარებდნენ, მაგრამ მათი წყალობით გემებს ჰქონდათ გათბობა.

გარდა ამისა, ნაოსნობამდე გემებზე დამონტაჟდა თავისი დროისთვის უნიკალური მტკნარი წყლის გამწმენდი და გამოხდის სისტემები. სურსათი საკმარისი უნდა ყოფილიყო სამი წლის განმავლობაში. ეს იყო ათობით ტონა ორცხობილა, სიმინდის ხორცი, ფქვილი, დაკონსერვებული ხორცი და ბოსტნეული. სურავანდთან საბრძოლველად გემებმა ოთხი ტონა ლიმონის წვენი მოიმარაგეს. გემებზე ასევე იყო ბიბლიოთეკები, სადაც ათასზე მეტი წიგნი იყო. ერთი სიტყვით, მოგზაურობა თითქმის კრუიზს უნდა დამსგავსებოდა.

ფიცჯემესი დაინიშნა ერებუსის კაპიტანად. ტერორს მეთაურობდა ფრენსის კროზიერი – ის იყო როსის მეორე მოადგილე წინა ექსპედიციის დროს. ორი გემის ეკიპაჟი 134 ადამიანს შეადგენდა. მართალია, მათგან მხოლოდ ფრანკლინი, კროზიერი, ტერორის გემის ექიმი ალექსანდრე მაკდონალდი და ორი ლოცმანი – ჯეიმს რიდი და თომას ბლენკი – ადრე იყვნენ ნამყოფი არქტიკაში.

გაგრძელება იქნება …..

The post კანიბალიზმი ანუ ფრანკლინის დაკარგული ექსპედიცია first appeared on პროგნოზი.]]> http://prognozi.ge/%e1%83%99%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%98%e1%83%91%e1%83%90%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%96%e1%83%9b%e1%83%98-%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%a3-%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%99%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%9c/feed/ 0 გუსტავი-ლეგენდარული ნიანგი, რომელმაც 300 ადამიანი შეჭამა, ცოცხალია და განაგრძობს ნადირობას. http://prognozi.ge/%e1%83%92%e1%83%a3%e1%83%a1%e1%83%a2%e1%83%90%e1%83%95%e1%83%98-%e1%83%9a%e1%83%94%e1%83%92%e1%83%94%e1%83%9c%e1%83%93%e1%83%90%e1%83%a0%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%9c%e1%83%98%e1%83%90%e1%83%9c/ http://prognozi.ge/%e1%83%92%e1%83%a3%e1%83%a1%e1%83%a2%e1%83%90%e1%83%95%e1%83%98-%e1%83%9a%e1%83%94%e1%83%92%e1%83%94%e1%83%9c%e1%83%93%e1%83%90%e1%83%a0%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%9c%e1%83%98%e1%83%90%e1%83%9c/#respond Tue, 24 Sep 2024 10:38:25 +0000 https://prognozi.ge/?p=778 20 წლის წინ გამოვიდა PBS-ის ცნობილი დოკუმენტური ფილმი “ნადირობა კაციჭამია ნიანგზე”. სატელევიზიო ჯგუფი გიდთან და მოყვარულ ჰერპეტოლოგ პატრის ფეისთან ერთად, ცდილობდა ბურუნდში დაეჭირა უზარმაზარი კაციჭამია…

The post გუსტავი-ლეგენდარული ნიანგი, რომელმაც 300 ადამიანი შეჭამა, ცოცხალია და განაგრძობს ნადირობას. first appeared on პროგნოზი.]]> 20 წლის წინ გამოვიდა PBS-ის ცნობილი დოკუმენტური ფილმი “ნადირობა კაციჭამია ნიანგზე”. სატელევიზიო ჯგუფი გიდთან და მოყვარულ ჰერპეტოლოგ პატრის ფეისთან ერთად, ცდილობდა ბურუნდში დაეჭირა უზარმაზარი კაციჭამია ნიანგი გუსტავი. თუ ლეგენდებს დაუჯერებთ, ეს ცხოველი გაიზარდა თითქმის 6,5 მეტრამდე და 20 წლის განმავლობაში მოახერხა დაახლოებით 300 ადამიანის გადაყლაპვა ტანგანიკას ტბისა და მიმდებარე მდინარეების სანაპიროებზე. prognozi.ge მოგვითხრობს ნახევრად მითიურ ურჩხულზე და მასზე წარუმატებელი ნადირობის ისტორიას.

ითვლება, რომ გუსტავეს პირველი მსხვერპლი გამოჩნდა გასული საუკუნის 70-იან წლებში ბურუნდში ამბობენ, რომ 1970-იან წლებში დაიწყო მდინარის ნაპირებზე ადამიანის ნარჩენების აღმოჩენა. ბევრმა ადგილობრივმა მცხოვრებმა გადაწყვიტა, რომ რეგიონში მანიაკი იყო. თუმცა, წლების განმავლობაში გაირკვა, რომ ხალხზე ნადირობდა უჩვეულოდ დიდი ნიანგი. ახლა ძნელი სათქმელია, როდის დაიწყო გუსტავმა მეთევზეებსა და მოცურავეებზე თავდასხმა. ხალხური გადმოცემით, ეს პირველად დაახლოებით 50 წლის წინ მოხდა. სავარაუდოდ, სწორედ მაშინ შექმნეს ლეგენდები 12 მეტრიანი კაციჭამია ნიანგის შესახებ მდინარე რუზიზისა და ტანგანიკას ტბაზე მდებარე სოფლებისა და ქალაქების მაცხოვრებლებმა.

თვითმხილველების თქმით, დემონური ქვეწარმავალი სიბნელეში ანათებდა ხან წითლად, ხან ყვითლად და იმდენად ბებერი იყო, რომ თავზე ბალახი ამოსდიოდა. ერთმა შამანმა ისიც კი განაცხადა, რომ სისხლისმსმელი ნიანგი დაწყევლილი სულის სამყოფელია და არის „ბოროტი ადამიანის კონტროლის ქვეშ“, რომელიც მას იყენებს მისთვის არასასურველ პიროვნებების გასაქრობად.

ეს პრეტენზია ნაწილობრივ ეფუძნებოდა იმ ფაქტს, რომ სისხლისმსმელი ქვეწარმავალი იშვიათად ჭამდა თავის მსხვერპლს. ამ ლეგენდებმა საბოლოოდ მიიპყრო მეცნიერების ყურადღება, რომლებმაც გაარკვიეს, რომ ტანგანიკას აუზში მართლაც იყო უზარმაზარი ნიანგი. გუსტავი არც ისე დიდი იყო, როგორც ადგილობრივები ამბობდნენ გაირკვა, რომ ამ ნიანგის სიგრძე ექვს მეტრზე მეტი არ იყო და არა 12, როგორც შეშინებულმა ბურუნდელებმა განაცხადეს, და ის დაახლოებით ტონას იწონიდა. თუმცა, ასეთი ზომები მართლაც ატიპიურია ნილოსის ნიანგისთვის. აფრიკაში დაჭერილი ყველაზე დიდი ნიანგი იყო 6,1 მეტრი სიგრძის და ამ ქვეწარმავლების საშუალო ზომა სამიდან ხუთ მეტრამდეა. მითიური კაციჭამია ნიანგი გაცილებით გრძელი აღმოჩნდა. ასევე შესაძლებელი გახდა იმის გარკვევა, რომ გიგანტი ცხოვრობს ტანგანიკის ტბის პატარა კუნძულზე და შეჯვარების სეზონზე მიგრირებს მდინარე რუზიზის გასწვრივ. სწორედ ამ პერიოდში ხდება ყველაზე მეტი თავდასხმა ადამიანებზე. 2000-იანი წლების დასაწყისში ჟურნალმა National Geographic-მა ჩაატარა კვლევა და დაადგინა, რომ გუსტავის თავდასხმების დადოკუმენტირებული შემთხვევები მხოლოდ 1987 წლიდან ხდებოდა და არა 1970-იანი წლებიდან.

ადგილობრივი ლეგენდები ამბობენ, რომ გიგანტური ნიანგი ადამიანის ხორცზე დამოკიდებული გახდა 1972 წელს ბურუნდში ტუტსის ხალხის სამარცხვინო გენოციდის დროს. როდასაც გენოციდის შედეგად დაღუპულთა ცხედრები მდინარეში ჩაყარეს და გუსტავმა ისინი, სავარაუდოდ, ათეულობით შთანთქა.

გუსტავი 2002 წელს

ლეგენდარული ნიანგის სისხლისმსმელ ქცევას უფრო “მშვიდობიანი” ახსნაც ჰქონდა. უზარმაზარი ზომის გამო, მას უბრალოდ არ შეეძლო უფრო მოქნილ ნადირზე ნადირობა, როგორიცაა ანტილოპები და გაზელები, ამიტომ ყურადღება გაამახვილა ნაკლებად მოქნილ არსებებზე: ადამიანებზე და შინაურ პირუტყვზე და 1972 წელს ბურუნდის საშინელი მოვლენები არაფერ შუაშია. გუსტავზე მთავარი მონადირე იყო ფრანგი პატრის ფეი, ფილმის “ნადირობა კაციჭამია ნიანგზე” მთავარი გმირი. 1953 წელს ლიონში დაბადებული მამაკაცი ახალგაზრდობაში სანტექნიკოსად მუშაობდა, მაგრამ მოგზაურობის გატაცებამ ის ჯერ კანადაში, შემდეგ კი აფრიკაში მიიყვანა. ის ბურუნდში დასახლდა და ექსკურსიამძღოლად დაიწყო მუშაობა. მისი მეორე გატაცება იყო ჰერპეტოლოგია. მას არ შეეძლო არ დაინტერესებულიყო გიგანტური ნიანგის შესახებ ისტორიებით. სწორედ ფეიმ ამოიცნო მითიური ქვეწარმავალი 2001 წელს და დაარქვა სახელი გუსტავი. იმ დროისთვის ფრანგი უკვე ათ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში ნადირობდა მასზე. ფეის წყალობით გადაიღეს გუსტავზე პირველი დოკუმენტური ფოტოები და ვიდეო კადრები.

ის უბრალოდ გიგანტურია. სამჯერ აღემატება ბურუნდის სხვა ნიანგებს. მაგრამ ის საკმაოდ ნელია და ვერ ჭამს იმას, რასაც სხვები აკეთებენ, ანუ თევზები და პატარა ძუძუმწოვრები. ის თავს ესხმის ნელ ნადირს, რომლის დაჭერაც ადვილია. პატრის ფეის BBC-ის ინტერვიუდან, 2002 წელი

აღმოჩნდა, რომ ამ ცხოველის მოკვლა არაერთხელ სცადეს. მის ტყავზე შეიმჩნეოდა შუბის და ტყვიის ჭრილობები. ზოგიერთი ადგილობრივი ამტკიცებდა, რომ ვიღაცამ ავტომატიდანაც კი ესროლა გუსტავს, მაგრამ ის ცოცხალი დარჩა. ამან მას ტყვიაგაუმტარის რეპუტაცია მოუტანა. მეცნიერებისადმი მისი ერთგულების მიუხედავად, ფეის სჯეროდა წარმოუდგენელი რაოდენობის საშინელი ზღაპრებისა გუსტავზე. ზოგიერთი ექსპერტი ეჭვობს, რომ ამ ურჩხულს მართლაც ჰყავდა ასობით მსხვერპლი. რუზიზის ნაპირებზე ხომ უამრავი სხვა დიდი ნიანგია. დღეისთვის არსებული სხვადასხვა ვერსიების მიხედვით გუსტავის მიერ შეჭმული ბურუნდის მაცხოვრებლების რაოდენობა მერყეობს 300-დან სამ ადამიანამდე. ვერც ერთი ექსპერტი ვერ იტყვის დარწმუნებით თუ რომელ ვერსიას დავუჯეროთ.

ასეთ შემთხვევებში სტატისტიკის სანდოობის შეფასება რთულია. დანამდვილებით ვიცით მხოლოდ ის, რომ ის ნადირობს ბურუნდის სოფელ გათუმბას მიდამოებში. მარკ განსუანა ნიანგების სპეციალისტი, ინტერვიუ Newsweek-თან

მეთევზეები ტანგანიკას ტბაზე 2002 წელი

ნიანგების ექსპერტი მარკ განსუანა სკეპტიკურად იყო განწყობილი იმ ისტორიების მიმართ, რომ გუსტავი კლავდა ადამიანებს გართობის მიზნით ან, უფრო მეტიც, ბოროტი ჯადოქრის ბრძანებით. განსუანის თქმით, ის რომ გიგანტური ქვეწარმავალი ხშირად ტოვებს მსხვერპლს თითქმის ხელუხლებლად, გასაკვირი არ უნდა იყოს. „ნიანგებს საკვებისადმი საკმაოდ მოკრძალებული მოთხოვნები აქვთ. წარმატებული ნადირობის შემდეგ, ნადირს მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევებში მიირთმევენ“, – განუცხადა მან Newsweek-ს. ფეი მრავალი წლის განმავლობაში ცდილობდა გუსტავის დაჭერას, მაგრამ ეს არ გამოუვიდა. PBS-ის ფილმის გადაღების დროს მან, ასისტენტებთან და ეკიპაჟის წევრებთან ერთად, რამდენჯერმე მოაწყო ხაფანგები, მაგრამ გიგანტური ნიანგი, თითქოს მისი მისტიკური რეპუტაციის დადასტურებას ცდილობდა, ოსტატურად მოერიდა მათ. ფილმის ერთ-ერთ ეპიზოდში მონადირეებმა მდინარის ნაპირზე ააგეს გრძელი ხაფანგი ავტომატური ჩამკეტი კარით და ღამით შიგ ცოცხალი თხა შეაბეს. დილით ხაფანგი ცარიელი აღმოჩნდა. როგორც ჩანს, გუსტავმა მოახერხა ცხოველის გაყვანა კარის საკეტის მექანიზმის ამოქმედების გარეშე. მართალია, სატელევიზიო ჯგუფმა აღიარა, რომ ეს შეიძლება ყოფილიყო სხვა მტაცებელი. ფეიმ 2002 წელს BBC-ს გაუზიარა კიდევ ერთი ამბავი გუსტავის დაჭერის მცდელობის შესახებ. მისი თქმით, მან 40 ასისტენტთან ერთად 10 მეტრის სიგრძის გალია გააკეთა. გალია ნაპირზე დააყენეს, ხორცით გაავსეს და ვიდეო კამერებით ჩასაფრდნენ.

მაგრამ, მაგრამ ეს იყო სრული მარცხი. ნიანგმა გალიას შემოუარა და თითქოს დამცინოდა. ჩვენ ვერ დავიჭირეთ იგი. ჩვენ გვინდოდა მისი დაჭერა და რეპორტაჟის გაკეთება, რომელსაც მთელ მსოფლიოში აჩვენებდნენ. ჩვენ გვინდოდა გუსტავისა და ბურუნდის განდიდება. პატრის ფეის BBC-ის ინტერვიუ, 2002 წელი

ამავდროულად, როგორც მრავალი გამოკვლევიდან ჩანს, გუსტავის ლეგენდარული სტატუსი თავიდან ბოლომდე ფეის და უძველესი მითებისადმი ერთგული ბურუნდის მკვიდრთა ფანტაზიის ნაყოფია. ექსპერტები აღიარებენ, რომ უზარმაზარი ქვეწარმავალი ნამდვილად არსებობდა. მეტ-ნაკლებად ზუსტად დადგინდა, რომ გუსტავი გამოიჩეკა 1950-იანი წლების შუა ხანებში ან 1960-იანი წლების დასაწყისში. დაახლოებით 1970-იან და 1980-იან წლებში მან მიაღწია თავის გიგანტურ ზომას, აღარ შეეძლო თევზებისა და ანტილოპების დევნა და გადაერთო ნელად მოძრავ ადამიანებზე და ძროხებზე. მათ მართლაც ბევრჯერ სცადეს გუსტავისთვის დაჭერა ან მოკვლა, რასაც ტყავზეარსებული ნიშნები მოწმობს.

ხაფანგი, რომელითაც ცდილობდნენ გუსტავის დაჭერას

არ აქვს მნიშვნელობა რას ფანტაზიორობენ ადგილობრივები, ფეი და სხვა იაფფასიანი შეგრძნებების მოყვარულები, ნილოსის ეს ნიანგი შესაძლოა ყველაზე დიდი იყო არა მხოლოდ ბურუნდში, არამედ მთელ აფრიკაში. როგორც წესი, ნილოსის ნიანგები ველურ ბუნებაში ცოცხლობენ დაახლოებით 45-50 წლის განმავლობაში, მაგრამ გუსტავს ხედავდნენ მაშინაც კი როდესაც ის 60 წელს გადაცილებული იყო. გუსტავი უკვე თითქმის 10 წელია არავის არ უნახავს ახლა ზუსტად არ არის ცნობილი ცოცხალია თუ არა ცნობილი ნიანგი. როგორც ჩანს, თავდასხმები შეჩერდა 2000-იანი წლების შუა ხანებში. დაიწყეს იმის თქმა, რომ გუსტავი ცოცხალი აღარ იყო. თუმცა, 2009 წელს, ჟურნალმა National Geographic-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ნიანგი კვლავ შენიშნეს ტანგანიკაში. მართალია, გამოცემას ეს ინფორმაცია სწორედ ფეიმ მიაწოდა. ბევრ რეალურ ბიოლოგს აქვს დიდი ეჭვი ამ ადამიანის ვინაობასთან დაკავშირებით. ახალგაზრდობიდანვე იყო ენთუზიაზმით სავსე რომანტიული მოგზაური, არ მიუღია უმაღლესი განათლება და ხშირად მიჰყვებოდა ბურუნდის მკვიდრთა ზღაპრებს. გარდა ამისა, ფეის რეპუტაცია დაირღვია ქვეყანაში მის მიერ დაარსებული ობლების სამი სკოლის გარშემო ატეხილი სკანდალით. 2011 წელს ხუთმა სტუდენტმა გოგონამ ის სექსუალურ შევიწროებაში დაადანაშაულა. ეს ბნელი ამბავია, რომლის დროსაც გაირკვა, რომ გოგონების წაქეზება გამოწვეული იყო ბურუნდის ხელისუფლების წარმომადგენლებს და ფრანგს შორის რაიმე სახის ინტერესთა კონფლიქტის გამო. როგორც არ უნდა იყოს, 2020-იანი წლებისთვის ფეი უკვე ტოგოში ცხოვრობდა და გუსტავზე გამუდმებით ნადირობა აღარ შეეძლო.

ფეის ხშირად ადარებდნენ კაპიტან ახაბს ჰერმან მელვილის მობი დიკიდან. მხოლოდ მისი სურვილი იყო შეეპყრო (და არა მოეკვდინა) არა თეთრი ვეშაპი, არამედ გიგანტური ნიანგი

2019 წელს, Travel Africa Magazine-მა გამოაქვეყნა სტატია, რომელშიც ნათქვამია, რომ რამდენიმე მონადირემ შეძლო გუსტავის მოკვლა. სტატიაში ასევე ნათქვამია, რომ მხოლოდ სამი ადამიანი გახდა ლეგენდარული ნიანგის მსხვერპლი. მართალია, ტექსტში არ იყო მითითებული ქვეწარმავლის დაჭერის რაიმე გარემოება და არ ასახელებდა მონადირეებს. ეს საკმაოდ უცნაურად გამოიყურება, რადგან გუსტავი დიდი ხანია გახდა მსოფლიოში ცნობილი ასე ვთქვათ ცნობილი სახე და ადამიანები, ვინც ის მოკლა, არ გაუშვებდნენ ხელიდან ასევე ცნობილად გახდომის შანსს. გუსტავის ბოლოს შემჩნეული იქნა 2015 წელს. ამის შემდეგ რამდენიმე მეთევზემ განაცხადა, რომ იგი მდინარე რუზიზზე ნახეს. უცნობია შეიძლება თუ არა ამ ინფორმაციის ნდობა. მიუხედავად ამისა, ტანგანიკას წყლებში ჩასაფრებული გიგანტური კაციჭამია ნიანგის ლეგენდა ისევ გრძელდება.

ბევრს სჯერა, რომ მას ნებისმიერ მომენტში შეუძლია ხელახლა დაიწყოს ხალხზე ნადირობა.

https://ka.wikipedia.org/wiki/გუსტავი_(ნიანგი)

The post გუსტავი-ლეგენდარული ნიანგი, რომელმაც 300 ადამიანი შეჭამა, ცოცხალია და განაგრძობს ნადირობას. first appeared on პროგნოზი.]]> http://prognozi.ge/%e1%83%92%e1%83%a3%e1%83%a1%e1%83%a2%e1%83%90%e1%83%95%e1%83%98-%e1%83%9a%e1%83%94%e1%83%92%e1%83%94%e1%83%9c%e1%83%93%e1%83%90%e1%83%a0%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%9c%e1%83%98%e1%83%90%e1%83%9c/feed/ 0 თუ ფიქრობთ, რომ მესამე მსოფლიო ომი წარმოუდგენელია, წაიკითხეთ ეს! http://prognozi.ge/%e1%83%97%e1%83%a3-%e1%83%a4%e1%83%98%e1%83%a5%e1%83%a0%e1%83%9d%e1%83%91%e1%83%97-%e1%83%a0%e1%83%9d%e1%83%9b-%e1%83%9b%e1%83%94%e1%83%a1%e1%83%90%e1%83%9b%e1%83%94-%e1%83%9b%e1%83%a1%e1%83%9d/ Tue, 13 Feb 2024 09:19:55 +0000 http://prognozi.ge/?p=720 ცნობილმა ისტორიკოსმა ნილ ფერგიუსონმა დაწერა სტატია იმის შესახებ, თუ რა ელის შეერთებულ შტატებს ჩინეთთან დამარცხების შემთხვევაში. შოტლანდიელმა ისტორიკოსმა ნილ ფერგიუსონმა, რომელიც ამჟამად ამერიკის შეერთებულ შტატებში…

The post თუ ფიქრობთ, რომ მესამე მსოფლიო ომი წარმოუდგენელია, წაიკითხეთ ეს! first appeared on პროგნოზი.]]> ცნობილმა ისტორიკოსმა ნილ ფერგიუსონმა დაწერა სტატია იმის შესახებ, თუ რა ელის შეერთებულ შტატებს ჩინეთთან დამარცხების შემთხვევაში.

შოტლანდიელმა ისტორიკოსმა ნილ ფერგიუსონმა, რომელიც ამჟამად ამერიკის შეერთებულ შტატებში ცხოვრობს, გამოაქვეყნა სააგენტო Bloomberg-ში  სტატია, სადაც მან წარმოადგინა რამდენიმე საშინელი სცენარი იმის შესახებ, თუ როგორ მოიქცეოდა ამერიკის ხელისუფლება, თუ უკრაინა, ისრაელი ან ტაივანი წააგებდნენ ომს თავის ოპონენტებთან. ის ასევე აკეთებს პროგნოზს იმის შესახებ, თუ როგორ მოიქცევიან ამერიკელები, თუ ისინი წააგებენ დიდ ომს, მაგალითად, ჩინეთთან.

მწერლებსა და კინორეჟისორებს დიდი ხანია აქვთ დიდი კონფლიქტების ალტერნატიული ისტორიები, რომლებიც გაფრთხილებად უნდა იქცეს თვითკმაყოფილი ამერიკელებისთვის, წერს ფერგიუსონი თავის სტატიაში – და სვავს კითხვას, წარმოუდგენიათ თუ არა შეერთებული შტატების მოსახლეობას ომში დამარცხება. ბოლოს და ბოლოს, მცირე ომში წაგების შემდეგ, მათ ადვილად შეუძლიათ წარმოიდგინონ, რას გამოიწვევს ამერიკელებში დიდ კონფლიქტში დამარცხება. თუმცა, ისტორიკოსი აღნიშნავს, რომ აშშ-ს მიერ ჯარების დამამცირებელი გაყვანა ავღანეთიდან 2021 წელს სწრაფად გაქრა ამერიკელების ეგრეთ წოდებული კოლექტიური მეხსიერებიდან.

მისი აზრით, განმეორდება იგივე, თუ რუსეთი დაამარცხებს უკრაინის არმიას, რომელსაც დრესდღეობით საბრძოლო მასალის და აღწურვილობის მწვავე დეფიციტს განიცდის. ერთი წლის წინ, აშშ-ს პრეზიდენტმა ჯო ბაიდენმა, კიევში ვიზიტისას, განუცხადა უკრაინის პრეზიდენტს ვლადიმერ ზელენსკის: „თავისუფლება ფასდაუდებელია, ამიტომ მისთვის ღირს ბრძოლა იმდენი, რამდენიც საჭიროა… და ჩვენ ვიქნებით თქვენთან, სანამ ეს ამ ბრძოლას დასჭირდება“. ფერგიუსონი წერს: როგორც ირკვევა, თურმე ეს ნიშნავს: „სანამ რესპუბლიკელები არ მოხსნიან, ამერიკის მთავრობის წარმომადგენელთა პალატის სპიკერს, კევინ მაკკარტის და არ შეწყვეტენ დახმარებას უკრაინისთვის“ (მაკარტიმ თანამდებობა დატოვა(დაატოვებნეს) 2023 წლის ოქტომბრის დასაწყისში).

ფერგიუსონს აინტერესებს, რა რეაგირებას გააკეთებს ამერიკის შეერთებული შტატები, თუ, ვთქვათ, 2024 წლის ბოლოს გავრცელდება ცნობები, რომ ირანმა წარმატებით შექმნა ბირთვული იარაღი და ლიბანში მისმა მარიონეტმა ჰეზბოლამ ისრაელზე მასიური სარაკეტო შეტევა დაიწყო. ფერგიუსონი თვლის, რომ შეერთებული შტატები შეიძლება დაემუქროს ირანს თავისი ბირთვული იარაღის გამოყენებით, ისევე როგორც ის დაემუქრა საბჭოთა კავშირს 1973 წელს, რომელიც ცდილობდა თავისი ძალებით მონაწილეობა მიეღო არაბეთ-ისრაელის ომში. ან, კითხულობს ისტორიკოსი, ვაშინგტონი კიდევ ერთხელ გააფრთხილებს ისრაელს, რომ საკუთარი გადარჩენისთვის ბრძოლის “ესკალაცია” მიუღებელია?

სხვა საკითხია, რამდენ ხანს ემახსოვრებათ ამერიკელებს ტაივანი, თუ ჩინეთის არმია დაბლოკავს კუნძულს და აშშ-ს პრეზიდენტი (გაანალიზებს რა მესამე მსოფლიო ომის დაწყების რისკებს) არ გაუგზავნის ტაივანს თავის სამხედრო გემებს დასახმარებლად? იქნებიან თუ არა ამერიკელები დაინტერესებული ტაივანის დემოკრატიის დასასრულით, ვიდრე გრემის დაჯილდოვებით ან სუპერბოულის მატჩით? სვავს კითხვას ფერგიუსონი.

ისტორიკოსი ნამდვილად იმედოვნებს, რომ არცერთი ამ პირქუში სცენარებიდან არ ახდება. მაგრამ განსაკუთრებით 2021 წელს ქაბულის დაცემის შემდეგ, წერს ფერგიუსონი, მას უჭირს არ იფიქროს, რომ შეერთებულმა შტატებმა შეიძლება უსირცხვილოდ დათმოს პოზიციები სამივე შემთხვევაში. ეს აიხსნება იმით, რომ ამერიკელებს, გულის სიღრმეში, არ ჰგონიათ, რომ ისინიც განიცდიან დამარცხებას, მიიჩნევს ისტორიკოსი, რადგან ვიეტნამში, ისევე როგორც ავღანეთში, შედეგები თავის თავზე ადგილობრივმა მოსახლეობამ აიღო. აქედან გამომდინარე, ძნელია იმის მტკიცება, რომ შეერთებულ შტატებისთვის მძიმე შედეგები მოჰყვება, თუ ის უკრაინის, ისრაელის ან ტაივანის დამარცხებას დაუშვებს. თუმცა მისი აზრით, შედეგები გაცილებით უარესი იქნება, ვიდრე 11 სექტემბრის ტერაქტების შემდეგ.

ნილ ფერგიუსონი თავის statiaSi ახსენებს ლენ დეიტონის წიგნს British SS, რომელიც მოგვითხრობს დიდი ბრიტანეთის ალტერნატიულ ისტორიას. 1978 წლის რომანში დეიტონი წერს გამოგონილ მოვლენებზე, რომლებიც მოხდა მას შემდეგ, რაც გერმანია შეიჭრა ინგლისში 1940 წელს, დააპატიმრა მეფე, სიკვდილით დასაჯა უინსტონ ჩერჩილი და ჩამოაყალიბა მარიონეტული მთავრობა. რომანის მთავარი გმირია დეტექტივი დუგლას არჩერი, რომლის სახლიც ლონდონის დაბომბვის დროს დაინგრა. არჩერი ცხოვრობს თავისი პატარა შვილის გულისთვის და იძიებს მკვლელობებს, რადგან ისინი უნდა გამოიძიონ, მაშინაც კი, თუ მას უწევს გამოძიების ანგარიში SS Gruppenführer-ს. რომანი, როგორც ისტორიკოსი აღნიშნავს, მკაცრი რეალიზმით არის გამსჭვალული, მკითხველი თითქმის გრძნობს დაბომბილი ლონდონის ჭვარტლისა და სმოგის სუნს.

გარკვეულ გარემოებებში, ამბობს ნილ ფერგიუსონი, წარუმატებლობის წარმოდგენამ შეიძლება შეარყიოს საბრძოლო სული, მაგრამ ამავდროულად ეს გონებას საშუალებას აძლევს მოერგოს იმ ფაქტს, რომ წაგება შეუძლებელია. რუბრიკის ავტორის თქმით, უკრაინელებს დამარცხების წარმოდგენა არ უჭირთ – მათ ნახეს რუსი ჯარისკაცების მიერ ბუჩას ქუჩებში მოკლული მშვიდობიანი მოსახლეობის ცხედრები. უკრაინელებმა იციან, რა შეუძლია პუტინის კოლონიალურ არმიას. ანალოგიურად, განაგრძობს ფერგიუსონი, ისრაელის მოსახლეობის უმეტესობა აცნობიერებს რომ ჰამასის გამარჯვება მეორე ჰოლოკოსტს გამოიწვევს. ისრაელის მოსახლეობა არასოდეს დაივიწყებს 2023 წლის 7 ოქტომბრს ჰამასის მიერ ჩადენილ მხეცობებს.

მაგრამ ამერიკელები ასე არ ფიქრობენ, აღნიშნავს ისტორიკოსი. ზუსტად 40 წელი გავიდა ფილმ წითელი გარიჟრაჟიდან, ამ ფილმში საბჭოთა ჯარები შეიჭრნენ შეერთებულ შტატებში და პატრიკ სვეიზის პერსონაჟი სკოლის მოსწავლეებს ასწავლის გაანადგურონ რემბოს მსგავსად საბჭოთა დამპყრობლები. ფერგიუსონს ეჭვი ეპარება, რომ ასეთი ფილმის გადაღება ახლა შეიძლებოდა.

ისტორიკოსი თვლის, რომ შეერთებულ შტატებში სტიქიური უბედურების ფილმებს ძალიან განსხვავებულად უყურებან, ვიდრე მაგალითად დიდ ბრიტანეთში. ბრიტანულ სამეცნიერო ფანტასტიკურ სერიალში Doctor Who, კატასტროფები რეგულარულად ხვდებ ლონდონში და ყოველი უცხოპლანეტელების თავდასხმა შეიცავს მინიშნებას, ლონდონის დაბომბვაზე 1940-1941 წლებში. მაგრამ როდესაც ამერიკელებმა უყურეს ფილმს Contagion (2011), ცოტამ თუ წარმოიდგინა ნამდვილი პანდემია. როდესაც ამერიკელები ჩართავენ ტელევიზორს, დასძენს ფერგიუსონი, მათ სურთ, რომ დანარჩენი მსოფლიო უკან დარჩეს. დისტოპიურ მომავალზე ფიქრის ნაცვლად, ამერიკელები ირჩევენ ტეილორ სვიფტის კულტში ჩაძირვას.

თავის რუბრიკაში ფერგიუსონი წარმოგიდგენთ ფილმის აღწერას, რომლის გადაღებას, მისი თქმით, არავინ აპირებს: 2024 წელს ჩინეთი ბლოკავს ტაივანს და ტაივანის ხელისუფლება სთხოვს შეერთებულ შტატებს გემების გაგზავნას ბლოკადის მოსახსნელად და ტრანსპორტირების აღდგენისთვის. ამისათვის საჭიროა მინიმუმ ორი ავიამზიდის დამრტყმელი ჯგუფი და მრავალი წყალქვეშა ნავი. ფერგიუსონს მიაჩნია, რომ ეს სავსებით შესაძლებელია, თუნდაც ხვალ: წითელ ზღვაში იმყოფება ერთი ამერიკული ავიამზიდი, კიდევ ორი ​​ფილიპინების სანაპიროსთან და ერთიც იაპონიის წყლებში.

ეს ყველაფერი, განაგრძობს ფერგიუსონი, გამოიწვევს ბაზარზე პანიკას: აქციები დაეცემა 20%-ით, მაგრამ Apple-ის (რომელიც წარმოების უმეტესი ნაწილი ჩინეთშია) და Nvidia-ს (მისი ჩიპების დიდი ნაწილი ტაივანში იწარმოება) აქციების ფასი დაეცემა 50%-ით. საერთაშორისო ვაჭრობაში დოლარის წილი გაიზრდება, მაგრამ აშშ-ს რეზიდენტები ბანკებიდან დანაზოგების ამოღებას დაიწყებენ.

სიტუაცია კიდევ უფრო გართულდება, წერს ისტორიკოსი თავის ნაშრომში, თუ ჩინეთი დაიწყებს ამერიკულ გემებზე რაკეტებითა და თვითმფრინავებით შეტევას. გარდა ამისა, მისი პროგნოზით, აშშ-ს პრეზიდენტს მოუწევს გადაწყვიტოს, დაუშვას თუ არა იაპონიის მიერ თავდასხმები ჩინურ ბაზებზე (თუ იაპონია შეუერთდება კონფლიქტს). ამ ფონზე, ფერგიუსონი წერს, აშშ-ს სამხედროები პრეზიდენტს აცნობებენ, რომ ერთ კვირაში აშშ -ს ამოეწურება რამდენიმე მნიშვნელოვანი ტიპის იარაღი, მაგალითად, შორ მანძილზე მოქმედი ხომალდსაწინააღმდეგო რაკეტები.

და თუ ეს მოხდება წელს, წერს ისტორიკოსი, მაშინ ყველაფერი მოხდება წინასაარჩევნო კამპანიის მსვლელობისას და დონალდ ტრამპი დაადანაშაულებს ჯო ბაიდენს მორიგი ომს დაწყებაში, ან, პირიქით, სისუსტის გამოვლენაში ტაივანის მხარდაჭერის არარსებობით. და აი ამ დროისთვის კი “ტიკტოკერი”ახალგაზრდა ამერიკელებს “ტიკტოკში” დაარწმუნებენ, რომ ტაივანს ჩინეთთან “გაერთიანება” სჭირდება.

ეს ყველაფერი შეიძლება უცნაურად ან ფანტასტიურად ჩანდეს, აღიარებს ნილ ფერგიუსონი. მაგრამ იგი ამბობს რომ ეს არ არის უფრო უჩვეულო, ვიდრე 1941 წლის 7 დეკემბერს იაპონიის პერლ ჰარბორზე თავდასხმის შედეგად გამოწვეული თავზარდაცემა. ისტორიკოსი აღნიშნავს, რომ ადამიანები, რომლებიც ცხოვრობდნენ მეორე მსოფლიო ომის დროს, 1944 წელს ნორმანდიაში ამერიკელების წარმატებულ დესანტირებამდე, ეჭვობდნენ, რომ მოკავშირეები საბოლოოდ მოიგებდნენ ომს.

ყველაზე საინტერესო, განაგრძობს ფერგიუსონი, არის იმის წარმოდგენა, როგორი იქნება ყოველდღიურობა შეერთებულ შტატებში ჩინეთის გამარჯვების შემდეგ. მისი აზრით, თავიდან ყველაფერი ჩვეულ რეჟიმში იქნება, თუ არ მივიღებთ მხედველობაში უამრავ დემობილიზებული ჯარისკაცებისა და მეზღვაურების, მაგრამ თანდათან პეკინი დაიწყებს თავისი ტაივანში ყოფნის შეხსენებას. ავტორის პროგნოზით, თვეებში ამერიკელები დაფიქრდებიან იმაზე, რაც თქვეს ტელეფონზე, წერილებს ან ძველ პუბლიკაციებში – და დაიწყებენ თავიანთი ჩანაწერების წაშლას. ზოგი აირჩევს ჩინეთან თანამშრომლობას, ზოგი არა, მაგრამ უმეტესობა მიიღებს ახალ რეალობას.

ზუსტად ასე აღწერს ლენ დეიტონი ვითარებას წიგნში „ბრიტანული SS“: „1941 წლის სექტემბერში დუგლას არჩერს, ისევე როგორც მისი თანამემამულეების უმეტესობას, ნახევრად დახუჭული ჰქონდათ თვალები“. ფერგიუსონი წერს, მიმართავც ამერიკელებს, ის მოუწოდებს მათ ფართოდ გაახილონ თვალები და მიიღონ დამარცხების სავარაუდო სცენარი, წინააღმდეგ შემთხვევაში ისინი რისკავენ დარჩნენ ნახევრად დახუჭული თვალებით.

The post თუ ფიქრობთ, რომ მესამე მსოფლიო ომი წარმოუდგენელია, წაიკითხეთ ეს! first appeared on პროგნოზი.]]> იაფი ყველი ? http://prognozi.ge/%e1%83%98%e1%83%90%e1%83%a4%e1%83%98-%e1%83%a7%e1%83%95%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%98/ Mon, 26 Dec 2022 18:29:39 +0000 http://prognozi.ge/?p=695 მაშ ასე, ერთ ერთი, განთქმული, ამერიკელი ფსიქოლოგი ბენარდ სკინერი ცნობილია მისი ეგრეთ წოდებული “სკინერის ყუთით”, რომელიც გახლდათ ექსპერიმენტი ცხოველთა ქცევა-მოქმედებაზე. ეს ყველაფერი მიმდინარეობდა, შემდეგი სქემით:…

The post იაფი ყველი ? first appeared on პროგნოზი.]]> მაშ ასე,

ერთ ერთი, განთქმული, ამერიკელი ფსიქოლოგი ბენარდ სკინერი ცნობილია მისი ეგრეთ წოდებული “სკინერის ყუთით”, რომელიც გახლდათ ექსპერიმენტი ცხოველთა ქცევა-მოქმედებაზე. ეს ყველაფერი მიმდინარეობდა, შემდეგი სქემით: სკინერი თაგვს ან სხვა ცხოველს ჩასვამდა ყუთში, რომელსაც გააჩნდა სხვადასხვა მექანიზმი, ბერკეტი თუ ნათურა. ყუთი მოწყობილი იყო ისეთნაირად, რომ თუ თაგვი ბერკეტს გადასწევდა ან გარკვეულ დროს გარკვეულ მოქმედებას განახორციელებდა, შედეგად მიიღებდა ყველს ან თუნდაც ელექტრული შოკს. ექსპერიმენტები ერთმანეთისგან განსხვავდებოდა და წლების მანძილზე გრძელდებოდა. საბოლოოდ სკინერის ყუთის იდეა ის გახლდათ, რომ შეგეძლოთ დაგეტოვებინათ ცხოველი ( ამ შემთხვევაში თაგვი) ყუთში ყოველგვარი გაწვრთვნის გარეშე და დაბრუნების შემდეგ აღმოაჩენდით, რომ ცხოველს გააჩნია გარკვეული ქცევის მანერა. საქმე იმაშია, რომ თვითონ ყუთი გახლდათ დაპროექტებული ისე, რომ ავტომატურად წვრთვნიდა მასში ჩასმულ ქმნილებას.

ზემოთაღნიშნულ შემთხვევას ფსიქოლოგიაში აქვს შესატყვისი და ჰქვია “მოქმედების ვითარებითი ყუთი”, რომელიც გახლდათ ფრიად საკამათო თემა მეცნიერთა შორის.

თვით სკინერი გახლდათ ფსიქოლოგი, ხოლო მისი განხრა იყო ქცევათმეცნიერება.

ქცევათმეცნიერთა იმ ნაწილს, რომლის წევრი გახლდათ სკინერი სჯეროდათ და სჯერათ, რომ შეუძლებელია დამიანს შეეკითხო მოსაზრება ამა თუ იმ თემაზე, აუცილებელია დააკვირდე მის ქცევას. სწორედ ასე და ამგვარად შეიძლება მეცნიერული გამოკვლევის ჩატარება. მართალია ექსპერიმენტი ცხოველებზე ტარდებოდა, მაგრამ მთავარი დანიშნულება ადამიანები გახლდათ.

სკინერმა ფაქტიურად ამაზე დაწერა წიგნი თავისუფლებისა და ღირსების მიღმა, სადაც ავტორი გვიხსნის მის მსოფმხედველობას. მისი სურვილი გახლდათ, შექმნილიყო ერთგვარი უტოპია სადაც ყველაფერი დაფუძნებული იქნებოდა სტიმულზე და ქცევაზე , რომელიც მსგავსი იქნებოდა მისი სკინერის ყუთისა.

მაგ. ადამიანი წახალისდება “კარგი” ქცევისთვის და დაისჯება პროგრამისტისთვის “არასასურველი” მოქმედებისთვის. სკინერს საბოლოო ჯამში სჯეროდა, რომ ღირსება და თავისუფლება გახლდათ აბსტრაქცია, რთული და არარსებული და მიუღწეველი თანამედროვე საზოგადოებაში. აი მისი აზრით რატომ უნდა მოსულიყო სოც ინჟინერი, რომელისაც უნდა ჩამოეყალიბებინა სოციუმი, სადაც ადამიანი ისე გაიწვრთნებოდა, როგორც “შემქმნელს” სურდა. ეს სკინერს და სხვა ქცევათმეცნირების აზრით ადამიანთა თვისებების არსებობა გახლდათ ფსევდო, არ არსებული და მცდარი.

დაისმის კითხვა, რა კავშირშია სკინერი თანამედროვეობასთან? პასუხი ნათელია, ჩვენ დღეს ვცხოვრობთ სკინერის ყუთის სამყაროში, რომლის აშკარა მაგალითია სოციალური მედია, რომელიც გახლავთ გასაღები სოციალური კონტროლისთვის. ყოველი თითეული სოციალური საიტი, გახლავთ დიდი სკინერის ყუთი. მე არ ვგულისხმობ, რომ პროგრამისტი, სკინერი ად ვიღაც ყოველთვის გეუბნება თუ რა მოიმოქმედო ან იფიქრო, არამედ არსებობს გზა ქცევითი კონტროლისა. მათი წარმოშობიდანავე, რომ დავაკვირდეთ მდგომარეობას ამ საიტების ძირითადი მამოძრავებელი ძალა გახლდათ გახსნილობა და თავისუფლება. ყველას სჯეროდათ სიტყვის თავისუფლების არსებობის, მაგრამ რაც დრო გავიდა ეს ასე არ აღმოჩნდა ამ საიტთა შემქმნელები მალევე მიხვდნენ, რომ შეეძლოთ ეთამაშატ სკინერის, სოციალური ინჟინერის როლი. რაც მოხდა ის არის, რომ პატარა ჩამატებით, პატარა წახალისებით მოხდა ამ საიტების მასიურ სკინერის ყუთად გადაქცევა. სადაც შესაძლებელია ადამიანს განუსაზღვრო რა იფიქროს და რა არა.

ასეთი კონტროლის დამყარება ადვილია და ნაკლებად შრომატევადი, უბრალოდ საჭიროა ერთი პატარა წახალისება და იგი თვითრეგულირებადი ხდება და შესაძლებელია ქცევითი უკუკავშირის მიღება, როგორ შენ გინდა.

თავდაპირველად ყველაფერი იწყება აკრძალვებით, ანგარიშის გაუქმებით. მართალია ყველას ვერ გააუქმებ ან გააკონტროლებ, თუმცა ამ დროის წარმოიშობა ერთგვარი ჟრუანტელის ეფექტრი, შიში, რომელიც სხვისთვის მაგალითია. აქ მთავარ როლს თამაშობს ასევე გაუგებარი წელები. მაგალითად იუთუბი, რომ მოვიყვანოთ ამ საიტზე საერთოდ არ არსებობს გარკვეული მოცემული წესები და თუ ანგარიში ან პოსტი გაგიუქმეს უბრალოდ შეგატყობინებენ, რომ შენ დაარღვიე “საზოგადოებრივი” წესები. ადექი და იფიქრე რა იგულისხმება მასში. მაგრამ აქ მთავარია, რომ მეორდება ზემოთ აღნიშნული ჟრუანტელის ეფექტი, რომლის საშუალებით ხდება ინტელექტუალური დაქვეიტება. შენ როგორც პროგრამისტი განუსაზღვრავ ადამიანს რაზე იფიქროს და რაზე არა. ხოლო ისინი ვინც პლატფორმაზე დარჩებიან კი ისე მოიქცევიან როგორც შენ გსურს, შენ გადაწყვიტავ რა იქნება პოპულარული და რა არა ხალხის ქცევითი კონტროლით. მართალია ყველაფერს არ აკონტროლებ, რისი გაკეთებაც შესაძლებელია, მაგრამ არ აკეთებ, შენ მხარეზეა გადამწყვეტი გავლენა და ქცევითი კონტროლი მომხმარებელზე. საუკეთესო ნაწილი ის არის, რომ მომხმარებელს ჰგონია ის თვითონ იღებს გადაწყვეტილებას, რომ ეს მათი თავისუფალი ნების შედეგია. ისინი გეტყვიან აი ეს არის რაც ვნახე ფეისბუქზე, აი სწორედ ამაზე ფიქრობენ ადამიანები და საზოგადოება, აი ესა და ეს გამოკვლევაა, ესა და ეს სიახლეა. რომ გავიხსეოთ ერთხელ Forbs-ზე დაიდო სტატია სადაც ერთ-ერთი მომხმარებელი პოსებში ორას დოლარს იხდიდა და წამოიწყო ტრენდი. ეს ნათელი მაგალითია თუ როგორაა შესაძლებელი ნებისმიერი რამის პოპულარიზაცია სწორ ხელსაყრელ პირობებში თუ გექნება ცოტა ფული, ან მოტივაცია და დანარჩენი თავისით დაიძვრება, ერთგვარი ზვავი შეიქმნება, რომელიც ბუნებრივია მოქმედებით-ვითარებით გარემოში. ზემოთ აღნიშნული კი ყველა სოციალურ მედიის საიტზე ფიგურირებს.

საბოლოო ჯამში შესაძლებელია ადამიანთა ფიქრების, აზრების გაკონტროლება, თუ დაარეგულირებ შენთვის საჭირო კუთხეს ფორუმს ა.შ.

დღევანდელობაში არსებობს ასეთი იდეოლოგია ლიბერალური “მომვლელობა” რომელიც წინ წამოწიეს რიჩარდ თალერმა და კასს სანშტეინმა (თვით სანშტეინი ობამას ადმინისტრაციაში ინფორმაციის და რეგულირების სამსახურის უფროსი გახლდათ) ეს თვალთახედვა გახლავთ რა დიდი სკინერის ყუთი გლობალური მასშტაბით, მთავარი იდეა მასში გახლავთ ის, რომ ადამიანები შეასრულებენ იმას რაც შენ გსურს თუ დაარწმუნებ, რომ ეს მათი გადაწყვეტილებაა, თავისუფალი არჩევანის შედეგია.

ასეთ პირობებში სოციალურმა ინჟინერმა უნდა უბიძგოს და განაშოროს სუბიექტი იმ რაღაცეებისგან, რომელიც ინჟინერს არ სურს. დააპროგრამიროს რაღაც საკითხზე, რომ ეს სასარგებლო არ იქნება. ანდა შეუძლია გახადოს არასასურველი ძნელი, ხოლო სასურველი ადვილი. ამ ყველაფრის შესაძლებელია ადამიანს ის გადაწყვეტილება მიაღებინო, რომელიც გსურს ყოველგვარი დაძალების გარშე.

ბევრი ფიქრობს, რომ ტოტალიტარიზმი არის რეჟიმი, სადაც მთავრობა გეუბნება თუ რა გააკეთო, ასე არსად არ ყოფილა და მომხდარა, სინამდვილეში უფრო მარტივი მეთოდი საზოგადოებრივი კონტროლისა გახლავთ ის, რომ წარუდგინო ადამიანს განსხვავებული არჩევანი გაბუქებულად, რომელიც უბიძგებს იმ გადაწყვეტილებისკენ, რომელიც გსურს რომ მიიღოს. ხოლო როცა სუბიექტი შენს სასარგებლო გადაწყვეტილებას მიიღებს, მას ეგონება, რომ ეს მისი არჩევანია. აი ეს გახლავთ ლიბერალური მომვლელობითობა, რომელიც ზუსტად ტოტალიტარიზმის ანალოგია.

ყველაფერი ზემოთხსენებული დაფუძნებულია ფსიქოლოგიური ლიტერატურიდან რომ მოვიყვანოთ ევრისტიკა და წინასწარშეგონებაზე. ეს ფსიქოლოგიური მიდგომაა, რომელიც წამოწიეს ებრაელ-ამერიკელმა ფსიქოლოგებმა ამის ტვირსკიმ და დანიელ კონაგენმა, რომლის მიხედვით ადამიანის გონება და აზროვნება არაეფექტიურია,ჭედავს და “შეკეთებას” საჭიროებს სოც.ინჟინერის მიერ ხოლო ვალდებულებაა ლიბერალი მომვლელობითი მთავრობისთვის, რომ უბიძგონ ხალხს იმ გადაწყვეტილებისკენ, რომელიც მათ სურთ. (მკითხველს ვურჩევდი ამ საკითხში უფრო გასარკვევად გაეცნოს გერდ გიგერენზერს, რომელსაც მოჰყავს არგუმენტი, რომ ეს “არაეფექტიურობა” ილუზიაა, რომელიც მეცნიერთა გაუგებრობის შედეგია ადამიანის დაკვირვებაზე ექსპერიმენტულ გარემოში.) ეს არის მსოფმხედველობა სოც.ინჟინერისა, აკადემიკოსებისა, რომ ადამიანის ფსიქოლოგიას შეკეთება სჭირდება და საჭიროა ვუბიძგოთ, საზოგადოებას თუ რაზე იფიქროს და რა გადაწყვეტილება მიიღოს ზუსტად სოციალური მედიის საშუალებით. მათთვის არ არის საჭირო მასიურად გავაკონტროლოთ ყველაფერი უბრალოდ ამოვიღოთ, დავფაროთ ის რაღაცეები რაც არ გვინდა, რომ ხალხმა იცოდეს და წავახალისოთ ჩვენთვის სასურველი საქციელის გაკეთებაში. ( ამის ექვივალენტი სოციალურ მედიაში გახლავთ გაზიარება, ლაიქი და ა.შ)

ბევრი ადამიანი ამბობს, რომ სოციალურ მედიას როცა იყენებენ, საკუთარ პირად უსაფრთხოებაზე ნერვიულობენ ( აქ ზუსტად არ ითარგმნება) მთავარი ისაა, რომ შენი მოქმედება სოციალურ მედიაში იწერება (როგორც ყველას), ხოლო ინფორმაცია კი გამოიყენება ხელოვნური ინტელექტრის შესაქმნელად მონიტორინგისა და ქცევითი კონტროლისთვის, შენი ქცევის კონტროლისთვის სოც მედიაში. ეს სისტემა გახლავთ ქცევითი სისტემა თვითრეგულირებადი, რომელიც პროგრამისტს ექვემდებარება. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ შემქმნელები შენზე შეთქმულნი არიან, მაგრამ ეს მაინც მოხდება იმ ადგილას, რომელიც ასეთი პრინციპით მოქმედებს. ( თუნდაც რომ ფიქრობდნენ რომ კაცობრიობისთვის კარგ საქმეს სჩადიან) სასაცილოა როცა სოც.მედიაზე შეხვდებით მოსაზრებას, “ჩვენ უნდა ვნერვიულობდეთ რადიკალიზაციაზე და ესკალაციაზე”, რეალობაში კი პირიქითაა რადიკალიზაცია ხდება სოც.ქსელის სისტემის შიგნით. ხოლო ყველა დანარჩენი ფიქრობს ნეტავ რა გადარია ეს ხალხიო.

ჩვენ მივდივართ იმ დონემდე, რომ შესაძლებელია ადამიანს დააჯერო რაც გინდა, თუნდაც სისულელე და ისინი იტყვიან, რომ ყველა ასე ფიქრობს, ეს არის ტრენდი და ა.შ.

ეს სოც.საიტები, კომპანიები რომც კარგი ადამიანი ხელმძღვანელობდეს, მაინც გახლავთ სკინერის ყუთი, სოციუმი ისე პროგრამირდება, როგორც თაგვები სკინერის ყუთში, თუ რა მოიმოქმედოს და რა გააკეთოს, თუმცა ადამიანის შემთხვევაში უარესია, რადგან ჩვენ უფრო ჭკვიანების ვართ როცა ვპროგრამირდებით რაღაცისთვის ან რაღაცის წინააღმდეგ ჩვენი გონება ავტომატურად გასამართლებელ საბუთს მოძებნის რამეთუ ადამიანების ძალიან კარგები არიან იმის დაჯერებაში რომ იდეა მათია და არა სხვის მიერ მოწოდებული, რომ ყველაფერი კარგადაა და ეს მათი გადაწყვეტილებაა.

The post იაფი ყველი ? first appeared on პროგნოზი.]]> მოემზადეთ რუსეთის დეზინტეგრაციისთვის ! http://prognozi.ge/%e1%83%9b%e1%83%9d%e1%83%94%e1%83%9b%e1%83%96%e1%83%90%e1%83%93%e1%83%94%e1%83%97-%e1%83%a0%e1%83%a3%e1%83%a1%e1%83%94%e1%83%97%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%93%e1%83%94%e1%83%96%e1%83%98%e1%83%9c%e1%83%a2/ Tue, 20 Sep 2022 06:14:03 +0000 http://prognozi.ge/?p=682 უკრაინაში კრემლის დამღუპველმა დანაკარგებმა შეიძლება გამოიწვიოს რუსეთის ფედერაციის შეუქცევადი ჩამოშლა. დრესდღეობით სულ უფრო და უფრო  ცხადი ხდება, რომ უკრაინა აპირებს ამ ომის მოგებას და რომ…

The post მოემზადეთ რუსეთის დეზინტეგრაციისთვის ! first appeared on პროგნოზი.]]> უკრაინაში კრემლის დამღუპველმა დანაკარგებმა შეიძლება გამოიწვიოს რუსეთის ფედერაციის შეუქცევადი ჩამოშლა.

დრესდღეობით სულ უფრო და უფრო  ცხადი ხდება, რომ უკრაინა აპირებს ამ ომის მოგებას და რომ კრემლი დგას ისტორიული კრიზისის წინაშე. არის რეალური ალბათობა, იმისა რომ ვლადიმერ პუტინის გამოვლენილი სისუსტეები იმდენად მძიმე აღმოჩნდეს, რომ ჩვენ გველოდება დასასრულის დასაწყისი – და არა მხოლოდ მისი, პუტინის  რეჟიმის, არამედ თავად რუსეთის ფედერაციის.

რუსეთის ფედერაცია ეს არის უზარმაზარი იმპერია, რომელიც მოიცავს 120-ზე მეტ ეთნიკურ ჯგუფს, დგას მერყევ საფუძველზე და ჰემინგუეის ცნობილი ციტატის მსგავსად, მისი დაშლა შეიძლება თავიდან იყოს ეტაპობრივი, მაგრამ შეიძლება სწრაფად იქცეს მოულოდნელ, ძალადობრივ და უკონტროლო მოვლენად. თუ ჩვენ ვერ მოვამზადებით ამ შესაძლებლობისთვის ისე, როგორც ვერ მოვემზადეთ საბჭოთა კავშირის დაშლისთვის, ამან შეიძლება გამოიწვიოს უზარმაზარი არასტაბილურობა მსოფლიო გეოპოლიტიკაში.

არსებობს  მინიმუმ სამ ფაქტორი, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს რუსეთის ფედერაციის დაშლა. პირველი – ეს არის რუსული არმიის მიმართ შიდა ნდობის რღვევა, რომელიც ტრადიციულად კრემლის ლეგიტიმურობის საფუძველს წარმოადგენს. რუსული არმიის დამცირება უკრაინაში ახლა თითქმის დასრულებულია, ამაყი შავი ზღვის ფლოტი კვლავ იმალება ყირიმის უკან და ძალიან შეშინებულია იმ ქვეყნის წინააღმდეგ, რომელსაც საზღვაო ფლოტიც კი არ ჰყავს.

ასევე რუსი მამაკაცები ოდესღაც სამხედროების ანაზღაურების შეთავაზებით მოხიბლულნი, ამჟამად მასობრივად გაურბიან სამხედრო რეკრუტირებას, იციან რა თუ რა ბედი ელოდებათ მათ უკრაინის ბრძოლის ველზე. ამ სიტუაციამ გააძლიერა ფედერაციის კიდეებზე მდებარე ჩეჩნეთიდან და სხვა პატარა ერებიდან ეთნიკური უმცირესობების არაპროპორციული დაქირავება და მათი გამოყენება საზარბაზნე ხორცად. და რა იქნება თუ ზოგიერთი ჩეჩენი მებრძოლი  გადაწყვეტს მორიგი დამოუკიდებლობის ომის დაწყებას, სად იპოვის პუტინი სამხედრო რესურსებს მათთან საბრძოლველად ახლა, როცა მან ამდენი ჯარისკაცი შეაწყვიტა უკრაინას? მას უდავოდ ეცოდინება, რომ თუ, ასეთ ომს ჩეჩნეთი სწრაფად და გადამწყვეტად მოიგებს, ამან შეიძლება გამოიწვიოს მსგავსი აჯანყებების ტალღა მთელ ფედერაციაში.

მეორე, – რუსეთის ეკონომიკისთვის მიყენებული ზარალი ძალიან დამანგრეველი იყო 144 მილიონი მოსახლეობის ქვეყნისთვის. ასევე სახეზეა რუსეთის მიერ ენერგეტიკული ბაზრების დაკარგვა. ევროპის მთავრობები იმის მოწმენი, თუ რამდენად ადვილად შეიძლება Nord Stream 1-ს გამორთვა, უკვე ახორციელებენ გრძელვადიან ინვესტიციებს შიდა ენერგომომარაგებაში.

რუსეთი ასევე ახორციელებდა იარაღის ექსპორტს, მაგრამ რომელი ქვეყანა იქნება დაინტერესებული ახლა მისი აღჭურვილობისა თუ იარაღის შეძენით? ასეთი ეკონომიკური კრიზისი შეიძლება თვეების განმავლობაში გაგრძელდეს იმ იმედით, რომ რუსეთის ბიზნესი ერთ დღეს ისევ აღორძინდება – მაგრამ რუსეთშიც კი სტოიციზმს აქვს თავისი საზღვრები.

მესამე – ეს არის რუსეთის მოსახლეობის სიმცირე. მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთის ფედერაცია გაერთიანებული სამეფოს 70-ჯერ აღემატება ხმელეთის ფართობით, რუსეთს  მხოლოდ ორჯერ მეტი მოსახლეობა ჰყავს მასთან შედარებით. დასავლური სანქციები მოსკოვის ელიტას აიძულებს უფრო რთულ ეკონომიკურ ურთიერთობას. ელიტა აუცილებლად გადაარჩენს დედაქალაქის საშუალო ფენას, მაგრამ სხვა დანარენი მოსახლეობის საზიანოდ.

მოდით ეხლა დავსვათ უფრო რთული კითხვები. მაგალითად:

როგორ განვითარდება ქვეყანაში, რომელსაც აქვს ბირთვული იარაღის მნიშვნელოვანი მარაგი ძალაუფლების რამდენიმე ცენტრი?

ვინ დაუფლება ბირთვულ იარაღს?

როგორ ავიცილოთ თავიდან ბირთვული იარაღის და ბოევიკების გაჟონვა სხვა ქვეყნებში?

გარდაუვალია დიდი შიდა კონფლიქტი თუ შეიძლება კოლაფსი პოლიტიკურ კონტექსტში იყოს შეკავებული?

ერთად, ეს დილემები ძალიან მნიშვნელოვან გამოწვევას უქმნის დასავლეთს. არასწორად მიღებული გადაწყვეტილებებით დასავლეთი შეიძლება კატასტროფის წინაშე აღმოჩნდეს. თავიცუფალი სამყაროს წარუმატებლობამ რომელიც არ იყო მზად  საბჭოთა კავშირის კოლაფსისთვის დაახლოებით 30 წლის წინ, და შიდა არეულობამ, რომელიც მოჰყვა მის შემდგომ შედეგებს, პუტინის პრეზიდენტობამდე მიგვიყვანა. ამგვარად დღესღეობით დასავლეთი უკვე ვერ გარისკავს რომ რუსეთის დაშლას, მოუმზადებელი შეხვდეს.

P.S. პუტინი ვერ შეძლებს სპეცოპერაცია ჩაანაცვლოს ომის გამოცხადებით და ამის საფუძველზე მასობრივი მობილიზაცია დაიწყოს. სპეცოპერაცია შეიძლება ჩატარდეს წარმატებულად ან არა, მაგრამ ომი თუ წააგე ქვეყანას კარგავ.

საბჭოთა კავშირმა წააგო ცივი ომი და დაიშალა, აღარ არსებობს.

The post მოემზადეთ რუსეთის დეზინტეგრაციისთვის ! first appeared on პროგნოზი.]]> მატარებლის ძარცვა: 10 ყველაზე გაბედული თავდასხმა http://prognozi.ge/%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%a2%e1%83%90%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%91%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%ab%e1%83%90%e1%83%a0%e1%83%aa%e1%83%95%e1%83%90-10-%e1%83%a7%e1%83%95%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%90/ Fri, 19 Aug 2022 10:46:19 +0000 https://prognozi.ge/?p=610 მატარებლის პირველი ძარცვები განხორციელდან მისი გამოგონებიდან რამდენიმე ხნის შემდეგ. შემდგომში ეს კრიმინალური ქმედებები ლეგენდარულნი გახდნენ სათავგადასავლო რომანებისა და ჰოლივუდის ვესტერნების წყალობით. ეს რომანები და ფილმები…

The post მატარებლის ძარცვა: 10 ყველაზე გაბედული თავდასხმა first appeared on პროგნოზი.]]>

მატარებლის პირველი ძარცვები განხორციელდან მისი გამოგონებიდან რამდენიმე ხნის შემდეგ. შემდგომში ეს კრიმინალური ქმედებები ლეგენდარულნი გახდნენ სათავგადასავლო რომანებისა და ჰოლივუდის ვესტერნების წყალობით. ეს რომანები და ფილმები ასახავენ მატარებლების ძარცვის ისტორიებს ჯესი ჯეიმსიდან და ბუჩ კესიდიდან დაწყებული ინდოელი პოლიტიკური დისიდენტების ბანდამდე.

იმისდა მიუხედავად, რომ ჯესი ჯეიმსი ცნობილი გახდა, როგორც პირველი კრიმინალი, ვინც მატარებლის ძარცვა ჩაიდინა, მატარებლის პირველი გაძარცვა სინამდვილეში მოხდა – 1870 წლის 5 ნოემბერს, ნევადის შტატის ქალაქ რენოს დასავლეთით, ცენტრალური წყნარი ოკეანის რკინიგზის სამგზავრო მატარებელი გაძარცვა დამნასავეთა ჯგუფმა. რომელთაც 60 000 დოლარის ოქრო გაიტაცეს. ნაძარცვის საერთო წონა იყო 150 ფუნტზე მეტი (68 კგ). თუმცა, მძარცველებმა ვერ მიაგნეს და ხელუხლებლად დატოვეს 8000 დოლარის ვერცხლი, 15000 დოლარის დამალული ოქროს ზოდები და ბანკნოტების გროვა. (გაითვალისწინეთ, რომ იმ დროს ამერიკაში ჰექტარი მიწა ღირდა დაახლოებით $5 ). ყველა მძარცველი დააკავეს ან მოკლეს, სანამ ისინი მოპარული ნივთებით ტკბებოდნენ.

ჯესი ჯეიმსის მიერ მატარებლის ძარცვა აიოვას შტატში

ცნობილი კრიმინალი ჯესი ჯეიმსი ყველაზე კარგად ახსოვთ როგორც ბანკის მძარცველი, მაგრამ ცოტამ თუ იცის, რომ ის იყო ერთ-ერთი პირველი დამნაშავე, ვინც მატარებელი გაძარცვა. მისი პირველი მატარებლის ძარცვა მოხდა 1873 წლის 21 ივლისის საღამოს, აიოვას შტატში, ქალაქ ადაირთან. მატარებლის განრიგის შესახებ ინფორმაციის შეგროვების შემდეგ, ჯეიმსმა და მისმა ბანდამ გააფუჭეს ჩიკაგოს მახლობლად ლიანდაგის მონაკვეთი (როკ კუნძული და წყნარი ოკეანის რკინიგზა), რის შედეგადაც ლოკომოტივი რელსებიდან გადავიდა. მატარებლის დანარჩენი ვაგონები არ დაზიანებულა. ორმა ნიღბიანმა ბანდიტმა, ჯესიმ და მისმა უფროსმა ძმამ ალექსანდრე ფრანკლინმაი “ფრენკი”, დაიწყეს მატარებლის ვაგონების ჩხრეკა აშშ-ის ექსპრეს კომპანიის კუთვნილი სეიფის მოსაძებნად. ქურდები დარწმუნებულები იყვნენ, რომ ოქროს დიდ ჯეკპოტს მიიღებდნენ, მაგრამ როცა სეიფი გახსნეს, იპოვეს მხოლოდ მიზერული თანხა სულ $3000 (2017 წელს $61000-ის ექვივალენტი). იმედგაცრუებულმა დამნაშავეებმა გაოგნებული მგზავრებისგან ფულის და ძვირფასი ნივთების წართმევა დაიწყეს. მიუხედავად მოკრძალებული ნადავლისა, ადარის ძარცვამ თავისი წარმოუდგენელი გამბედაობის გამო ამერიკელი საზოგადოება შოკში ჩააგდო, რის წყალობითაც ჯესი ჯეიმსმა ცნობილი კრიმინალის რეპუტაცია მოიპოვა.

მატარებლის მეორე ძარცვა ჯესი ჯეიმსის მიერ Gads Hill-ის მახლობლად

ჯესი ჯეიმსი შესაძლოა არ იყო პირველი კანონგარეშე, ვინც მატარებელი გაძარცვა დასავლეთში, მაგრამ ის იყო პირველი, ვინც მატარებელი გაძარცვა მისურის შტატში. 1874 წლის 31 იანვარს ჯეიმსის ბანდა გაემართა პატარა თემში, სახელად Gads Hill, სადაც 15 ადამიანი ცხოვრობდა. ნიღბიანმა მძარცველებმა სადგურის პლატფორმაზე ცეცხლი დაანთეს, ასევე ამ პლატფორმაზე იდგა ბანდის ერთ-ერთი წევრი და ხელში წითელი „სასიგნალო“ ნათურა ეჭირა. მატარებელი ჩვეულებრივ არ ჩერდებოდა Gads Hill-ის სადგურზე, მაგრამ ამ დღეს სახელმწიფო წარმომადგენელი L. M. Farris უნდა შეხვედროდა მის შვილს. როდესაც მატარებელი სადგურს მიუახლოვდა, კონდუქტორი ჩამოხტა პლატფორმაზე, რათა გაერკვია რა ხდებოდა. ის მაშინვე ბანდიტებმა შეიპყრეს და მატარებელი ჩიხში შეყვანეს. ამის შემდეგ ბანდის წევრებმა საფოსტო ვაგონი „გაასუფთავეს“ და ასევე მატარებლის მგზავრებს სამკაულები და ვალუტა ჩამოართვეს.

მატარებლის ძარცვა დიდი ბრიტანეთის კოლუმბიაში

კალიფორნიის ციხიდან გათავისუფლების შემდეგ, ცნობილი დამნაშავე ბილ მაინერი, რომელიც ჯესი ჯეიმსის შემდეგ გამოვიდა კრიმინალურ ასპარეზზე, დასახლდა ბრიტანეთის კოლუმბიაში. სამი წლის შემდეგ მან გააჩერა კანადის წყნარი ოკეანის რკინიგზის მატარებელი მისიონში, ვანკუვერის აღმოსავლეთით დაახლოებით 70 კილომეტრში. მან მოახერხა 10 000 დოლარის გატაცება. ეს ყაჩაღი ცნობილი იყო მეტსახელებით “რუხი მელა”, “ჯენტლმენ ყაჩაღი” ან “ჯენტლმენ ბანდიტი”. ის ყოველთვის იყო ზრდილობიანი, თავაზიანი, და არასოდეს ავიწყდებოდა მსხვერპლთა მოკითხვა ფრაზით „დილა მშვიდობისა“. სწორედ მას მიაწერენ ფრაზის „ხელები მაღლა!“ ავტორობას. კანადის წყნარი ოკეანის რკინიგზაზე პირველი ძარცვიდან ორი წლის შემდეგ მან სხვა მატარებელი გააჩერა, მაგრამ ამჯერად არ გაუმართლა. მას შემდეგ, რაც შემთხვევით დაკარგა ნიღაბი, და მხოლოდ 15 დოლარის წაღება მოახერხა იგი დაატყვევეს და მიუსაჯეს სამუდამო პატიმრობა, მაგრამ მან მოახერხა ციხიდან გაქცევა და ამის მერე იგი აღარასოდეს არავის არ უნახავს!

1963 წლის მატარებლის დიდი გაძარცვა დიდ ბრიტანეთში

დიდ ბრიტანეთში მატარებლის ყველაზე დიდი ძარცვა განხორციელდა, 1963 წელს როდესაც 15 დამნაშავისგან შემდგარმა ბანდამ გაძარცვა სამეფო ფოსტის მატარებელი, გაიტაცა 2 მილიონ 663 ათას ფუნტ სტერლინგზე მეტი ბანკნოტების სახით (დღეს 46 მილიონი ფუნტი; ანუ 7 მილიონი დოლარი / დღევანდელი 60,5 მილიონი დოლარის ექვივალენტი). 8 აგვისტოს გამთენიისას, ქურდებმა მოაწყეს ყალბი წითელი სემაფორი გზის მონაკვეთთან, სახელწოდებით Sears Crossing. მას შემდეგ, რაც ლოკომოტივი გაჩერდა, რკინიგზის ფორმაში გამოწყობილმა მძარცველებმა გაანეიტრალეს მემანქანე ცულის ტარის თავში ჩარტყმით და გააცალკევეს მატარებლიდან მათთვის საჭირო ვაგონები. ამის შემდეგ მათ აიძულეს მეორე მენქანე რომ ეს ვაგონები ბრიდეგოს ხიდამდე გადაეყვანა, სადაც მათ ბანდის დარჩენილი წევრები ელოდნენ. ამის მერე მათ სწრაფად ჩამოიღეს ვაგონებიდან და ჩააგდეს სატვირთო მანქანაში 120 ტომარა ბანკნოტები რის შემდეგ შემთხვევის ადგილიდან მიიმალნენ. ამ ოპერაციის ს შემდეგ მძარცველები რამდენიმე დღის განმავლობაში იმალებოდნენ ახლომდებარე ფერმაში, სადაც ალკოჰოლის მიღებით და მონოპოლიის თამაშით საქმის წარმატებით დასრულება აღნიშნეს. რადიოთი შეიტყვეს რა ამ რაიონში სამძებრო სამუშაოების დასრულების შესახებ, მძარცველებმა ნაძარცვი გაიყვეს და გაიქცნენ. მოგვიანებით, ფერმაში პოლიციამ იპოვა უამრავი მტკიცებულება, მათ შორის თითის ანაბეჭდები მონოპოლიის სათამაშო დაფაზე, რომლის წყალობითაც მათ დაადგინეს ბანდის ყველა წევრის ვინაობა. საბოლოოდ, თორმეტი დამნაშავე დააკავეს და მათ მიესაჯათ საერთო ჯამში სულ 307 წლით თავისუფლების აღკვეთა.

1855 წლის ოქროს მატარებლის დიდი ძარცვა საფრანგეთში

მატარებლის ძარცვის უმეტესობა არის გახმაურებული დანაშაული, რომელიც ჩადენილია შეიარაღებული პირების მიერ, მაგრამ საფრანგეთში ოქროს მატარებლის დიდი ძარცვა მხოლოდ და მხოლოდ ქურდობა გახლდათ. ძარცვის ფაქტი ცნობილი გახდა პარიზში 1855 წლის მაისში, როდესაც საფრანგეთის ხელისუფლებამ აღმოაჩინა, რომ ლონდონიდან ოთხი სეიფით გამოგზავნილი ოქრო ნაწილობრივ შეიცვალა ფოლადის ზოდებით. ოქროს ყუთები ინახებოდა ორმაგ ჩაკეტილ სეიფებში და მათზე არ ეტყობოდა არავითარი დაზიანება. ინგლისსა და საფრანგეთს შორის რაღაც მომენტში 12000 ბრიტანული ფუნტის ღირებულების (დღევანდელი 1,5 მილიონი დოლარის ექვივალენტი) ოქროს ზოდებიუბრალოდ გაქრნენ. როგორც პოლიციამ მოგვიანებით დაადგინა, დანაშაული საგულდაგულოდ იყო დაგეგმილი თავად რკინიგზის მუშაკების მიერ. ბანდის ლიდერებმა ედვარდ აგარმა და უილიამ პირსმა სადგურის ოსტატი უილიამ ტესტტერი და მატარებლის მცველი ჯეიმს ბურგესი თავიანთ ბანდაში ჩართეს. მათი მეშვეობით ბანდის წევრებს ხელში ჩაუვარდათ სეიფის გასაღებების ცვილის ანაბეჭდები და გააკეთდა მათი ზუსტი ასლები. ყაჩაღობის ღამეს ბანდიტები ლონდონში მატარებელში ჩასხდნენ, როგორც ჩვეულებრივი მგზავრები. გზაში, ბურგესის წყალობით, აგარი და პირსი შეიპარნენ ბარგის განყოფილებაში და მშვიდად გახსნეს სეიფები გასაღებებით. ოქროს ფოლადის ზოდებით ჩანაცვლების შემდეგ, სეიფები ჩაკეტეს, ნაძარცვი ჩემოდნებში ჩადეს და მატარებელი ქალაქ დოვერში დატოვეს. ეს ძარცვა სრულყოფილად ჩაითვლებოდა, მაგრამ დაკავებიდან რამდენიმე ხნის შემდეგ აგარმა უღალატა თავის თანამზრახველებს აღიარა დანაშაული. ცოტა ხნის შემდეგ პოლიციამ დანარჩენი ბოროტმოქმედებიც დააკავა.

მატარებლის ძარცვა კაკორში, ინდოეთი

მატარებლის მძარცველების უმეტესობა შთაგონებულია ბრმა გაუმაძღრობით, მაგრამ 1925 წლის 27 სექტემბერს კაკორში ინდური მატარებლის გაძარცვა ბევრმა განიხილა, როგორც პოლიტიკური პროტესტის აქტი. ძარცვა განხორციელდა ჰინდუსტანის რესპუბლიკური ასოციაციის მიერ, კერძოდ, ამ ასოციაციის მებრძოლი რევოლუციონერთა ჯგუფების მიერ, რომლებიც ცდილობდნენ კოლონიური ინდოეთის განთავისუფლებას ბრიტანეთის მმართველობისგან. აჯანყების დასაფინანსებლად ისინი საკმაოდ ხშირად მიმართავდნენ ძარცვას. 1925 წლის 9 აგვისტოს ამ მიზნით მათ გაძარცვეს ბრიტანული მატარებელი, რომელიც გადიოდა ინდოეთის შტატ უტარ პრადეშიში. როდესაც მატარებელი ქალაქ კაკორს მიუახლოვდა, ათმა შეიარაღებულმა რევოლუციონერმა რამ პრასად ბისმილის მეთაურობით სწრაფად გაანეიტრალეს მცველები, დაიპყრეს ლოკომოტივი და გააჩერეს ის სტოპ-მუხრუჭით. ექვსი მძარცველი იდგა “ატასზე :)”, დანარჩენი ოთხი კი მძიმე ჩაქუჩების მეშვეობით, ფულის ჩანთებით სავსე ბრიტანულ სეიფში შევიდა. ათივე რევოლუციონერი ჩანთებიანად სულ მალე დანაშაულის ადგილიდან გაქრა, მაგრამ გაქცევისას ატეხილი სროლის დროს შემთხვევით მოკლეს ერთი მგზავრი. დამნაშავეების შეპყრობას თვეზე მეტი დასჭირდა, ისინი იმავე წელს სექტემბრისთვის 30 სხვა რევოლუციონერებთან ერთად დააკავეს. შემდგომში ბისმილი და დანაშაულის სამი თანამზრახველი 1927 წელს ჩამოხრჩობით სიკვდილით დასაჯეს.

მატარებლის ძარცვა რონდოუტში

ამერიკის ისტორიაში ყველაზე დიდი რკინიგზის ძარცვა მოაწყეს Newton Boys-ის სახელით ცნობილ კრიმინალური ბანდის წევრებმა, ეს იყო ოთხი ტეხასელი ძმისგან შემდგარი დაჯგუფება, რომლებმაც თავიანთი კრიმინალური კარიერის განმავლობაში გაძარცვეს მინიმუმ 60 ბანკი და 6 მატარებელი. კონკრეტულად ეს ძარცვა მოხდა 1924 წლის 12 ივნისის ღამეს. დამნაშავეებთან მოთანამშრომლე ფოსტის ინსპექტორის მიერ გაცემული ინფორმაციის საფუძველზე, Newton Boys-ის ორი ძმა ჩიკაგოში Union Pacific Railroad-ის საფოსტო მატარებელში ჩასხდნენ. მილუოკისა და სენტ-პოლ სარკინიგზო ხაზზე ბანდიტებმა მემანქანეს იარაღის მუქარით აიძულეს გაეჩერებინა მატარებელი ილინოისის სოფელ რონდოუტთან, სადაც მათ ბანდის დანარჩენი წევრები ელოდნენ. მას შემდეგ, რაც მატარებელი მთლიანად გაჩერდა, ბანდიტებმა შხამიანი ფორმალდეჰიდით სავსე ბოთლები ჩაყარეს სფოსტო ვაგონების ფანჯრებში, რის შედეგადაც 17 შეიარაღებული ფოსტის თანამშრომელი მოწამვლით დაიღუპა. მას შემდეგ, რაც გადარჩენილი თანამშრომლები დანებდნენ, მძარცველებმა ხელთ იგდეს რამდენიმე საფოსტო ჩანთა, რომელებშიც მოთავსებული იყო $3 მილიონი ნაღდი ფული, ასევე ობლიგაციები. დამნაშავეები დანაშაულის ადგილიდან მიიმალნენ თავიანთი ავტომობილებით. მაგრამ ამ ოპერაციის დროს ერთ ერთ თავდამსხმელს შემთხვევით იარაღი გაუვარდა და დაჭრა თანამძრახველი. ბანდის წევრები მოგვიანებით დააკავეს ჩიკაგოში სამედიცინო დახმარების მიღების მცდელობისას.

P.S. ასევე როგორც ეს შირად ხდება ეს ამერიკაში

ნიუტონის ბიჭები ( ინგლ. Newton Boys ) — 1998 წლის ამერიკული კომედია-დრამა, რეჟისორი რიჩარდ ლინკლატერი. სცენარი დაფუძნებულია წიგნზე The Newton Boys: Portrait of an Outlaw Gang, დაწერილი კლოდ სტანუშისა და დევიდ მიდლტონის მიერ, ნიუტონ ბანდის, ბანკის მძარცველების ოჯახის ნამდვილ ისტორიაზე ტეხასის ქალაქ უვალდედან . ფილმში მთავარ როლებს ასრულებენ მეთიუ მაკკონაჰი, რომელიც რეალურად დაიბადა უვალდში, სკიტ ულრიხი, ეთან ჰოუკი, ვინსენტ დ’ონოფრიო და დუაიტ იოკამი. გადაღებები მიმდინარეობდა ტეხასის მასშტაბით, ქალაქებში ბერტრამი, ოსტინი, ბარტლეტი, ნიუ ბრაუნფელსი და სან ანტონიო. ფილმის პრემიერა შედგა 1998 წლის 27 მარტს.

მატარებლის ძარცვა უილკოქსში

მე-19 საუკუნის ბოლოს, რობერტ ლეროი პარკერი, უკეთ ცნობილი როგორც ბუჩ კესიდი, ხელმძღვანელობდა მატარებლების ძარცვაში სპეციალიზირებულ ბანდას, სახელად “ველური”. სწორედ ის იყო პასუხისმგებელი ბევრ სარკინიგზო დანაშაულებებზე, მაგრამ არცერთ დანაშაულს არ მიუღია ისეთი ცნობადობა, როგორიც იყო მატარებლის ძარცვა ვილკოქსში 1899 წელს, ვაიომინგის შტატში. მატარებლის ძარცვა მოხდა 2 ივნისს, გამთენიისას, როდესაც ბანდის რამდენიმე წევრმა გააჩერა Union Pacific Railroad-ს ლოკომოტივი. მატარებლის გაჩერების შემდეგ ორმა ნიღბიანმა უბრძანა მემანქანეს უახლოეს ხიდზე გადასულიყო, რის შემდეგაც ლოკომოტივი უბრალოდ ააფეთქეს. მატარებლის პირველი ნაწილის აფეთქების შემდეგ, მძარცველებმა რკინიგზის თანამშრომლებს ექსპრეს და ფოსტის ვაგონებში უბრძანეს, მათთვის კარები გაეღოთ. უარის თქმის შემდეგ, მძარცველებმა ვაგონები ასევე დინამიტით ააფეთქეს, იგივე ასაფეთქებელი ნივთიერების გამოყენებით გააღეს სეიფი. საერთო ჯამში, ბანდიტებმა ბანკნოტების სახით დაახლოებით 30 ათასი დოლარი გაიტაცეს და მთებში გაუჩინარდნენ. მოგვიანებით, მათმა “გმირობამ” 1903 წელს ამერიკულ კინემატოგრაფს შთააგონა ფილმი “დიდი მატარებლის ძარცვა” .

მატარებლის ძარცვა ბეზდანთან, პოლონეთი

1908 წელს პოლონელმა პარტიოტმა იოზეფ პილსუდსკიმ შექმნა და გაწვრთნა ჯგუფი, რომელიც ცნობილია სახელად “ბოჟოვკი”, ეს ჯგუფი შედგებოდა 20 რევოლუციონერისაგან, 16 მამაკაცისა და ოთხი ქალისაგან, მათ შორის პილსუდსკის მომავალი ცოლი, სამი მომავალი პრემიერ მინისტრი და მომავალი პოლონეთის რესპუბლიკის სხვა ცნობილი პოლიტიკური ფიგურები. ძარცვის გეგმა ბეზდანას სადგურზე მატარებელზე თავდასხმა იყო. ხანმოკლე სროლის შემდეგ, რომლის დროსაც ერთი რუსი ჯარისკაცი დაიღუპა და ხუთი დაიჭრა, ბანდის წევრებმა საფოსტო ვაგონი გააღეს, ფული ტომრებში ჩაყარეს და გაიქცნენ. მათ მოახერხეს დაახლოებით 400 ათასი რუსული რუბლის გატაცება, რაც დღეს 4 მილიონი დოლარის ექვივალენტია. მთელი თანხა მოხმარდა პოლონეთის რევოლუციური მოძრაობის და პოლონეთის განთავისუფლების დაფინანსებას.

The post მატარებლის ძარცვა: 10 ყველაზე გაბედული თავდასხმა first appeared on პროგნოზი.]]> რევოლუციით შობილი http://prognozi.ge/%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%95%e1%83%9d%e1%83%9a%e1%83%a3%e1%83%aa%e1%83%98%e1%83%98%e1%83%97-%e1%83%a8%e1%83%9d%e1%83%91%e1%83%98%e1%83%9a%e1%83%98/ Fri, 15 Jul 2022 11:17:22 +0000 https://prognozi.ge/?p=505 არსებობდა საფრანგეთში, 185 წლის განმავლობაში, ეგრეთ წოდებული „ჰუმანურად სიკვდილით დასჯის დროებითი ინსტრუმენტი“ , რომელმაც წაიღო მეფესა და დედოფლის, რევოლუციონერების, თანამედროვე ქიმიის ფუძემდებელის, ასევე ათასობით წარმოსახვით…

The post რევოლუციით შობილი first appeared on პროგნოზი.]]>

არსებობდა საფრანგეთში, 185 წლის განმავლობაში, ეგრეთ წოდებული „ჰუმანურად სიკვდილით დასჯის დროებითი ინსტრუმენტი“ , რომელმაც წაიღო მეფესა და დედოფლის, რევოლუციონერების, თანამედროვე ქიმიის ფუძემდებელის, ასევე ათასობით წარმოსახვით და რეალურ კრიმინალის…სიცოცხლე. უნდა აღინიშნოს რომ, კაცობრიობის ჰუმანისტური იდეები ადამიანური ცივილიზაციის განვითარების სხვადასხვა ეპოქაში ერთმანეთისგან სერიოზულად განსხვავდებოდნენ. ახლა საკმაოდ ძნელი წარმოსადგენია, მაგრამ ისეთი „სიკვდილის მანქანა“, როგორიცაა გილიოტინა, წარმოიშვა ერთ ერთი ასეთი ყველაზე ჰუმანური მოსაზრებებიდან.

ეს სურათი ერთ ერთი ცნობილი თანამედროვე კომპიუტერული თამაშიდანაა

გილიოტინის „მამად“ ფრანგი ექიმი ჟოზეფ გილიოტინი ითვლება. ფაქტობრივად, სიკვდილით დასჯის ახალ ფორმას ეწოდა მისი სახელი. მაგრამ იმავდროულად, ანატომიის პროფესორს და რევოლუციური დამფუძნებელი კრების დეპუტატს, დოქტორ გილიოტინს, მხოლოდ ირიბი კავშირი აქვს გილიოტინასთან. საფრანგეთის რევოლუციის დროს შექმნილი საკონსტიტუციო ასამბლეის წევრი ჟოზეფ გილიოტინი სიკვდილით დასჯის მოწინააღმდეგე იყო. თუმცა, მას სჯეროდა, რომ რევოლუციური ცვლილებების ეპოქაში შეუძლებელი იყო მისი გამოყენების სრულად გაუქმება. ამიტომაც დოქტორმა გილოტინმა წამოაყენა იდეა: თუ სიკვდილით დასჯა მაინც არსებობს და საჭიროა, დაე, ის მაინც იყოს სწრაფი და ერთნაირი, მოსახლეობის ყველა ფენისთვის.

XVIII საუკუნის ბოლოს ევროპაში კრიმინალების სიკვდილით დასჯის მეთოდების საკმაოდ მდიდარი არჩევანი არსებობდა. საზოგადოების ზედა ფენის წარმომადგენლებისთვის გამოიყენებოდა ხმლით ან ნაჯახით თავის მოკვეთა, მდაბიო კრიმინალებისთვის – შაყის კვრა, დაბორბვლა ან ჩამოხრჩობა. „სისხლის დაღვრის გარეშე სიკვდილით დასჯას“ მიმართავდნენ მათთვის, ვინც განარისხა სულიერი ხელისუფლება, ანუ ავტო-და-ფე კოცონზე დაწვა. საერთოდ ითვლებოდა, რომ ამ მეთოდებიდან ყველაზე ჰუმანური თავის მოკვეთაა. მაგრამ აქაც კი ყველაფერი ჯალათის ოსტატობაზე იყო დამოკიდებული. არც ისე ადვილია ერთი დარტყმით ადამიანის თავის მოკვეთა, ამიტომ მაღალი კლასის ჯალათები ოქროს ფასად ღირდნენ. ხოლო თუ რომელიმე დიდგვაროვანი მოახერხაებდა მონარქის დიდად განრისხებას, პროფესიონალი ჯალათის ნაცვლად ეშაფოტზე შეიძლება გამოჩნილიყო რიგითი ჯარისკაცი ან სხვა არამზადა, რის შედეგადაც შერცხვენილი დიდგვაროვანის სიცოცხლის ბოლო წუთები ნამდვილ ჯოჯოხეთად გადაიქცეოდა. ჯოზეფ გილიოტინმა ჩათვალა, რომ სიკვდილით დასჯის ყველაზე ჰუმანური მეთოდია თავის მოკვეთა, ამიტომ მან წამოაყენა წინადადება შექმნილიყო მექანიზმი, რომელიც ადამიანებს ართმევს თავებს და სიცოცხლეს სწრაფად და უმტკივნეულოდ.

საფრანგეთის ეროვნულმა ასამბლეამ ასეთი მოწყობილობის შემუშავება დაავალა ექიმ ანტუან ლუის, რომელიც იმ დროს საკმაოდ ცნობილი გახლდათ ქირურგიის სფეროში მოღვაწეობით. ექიმმა ლუიმ შექმნა აპარატის კონსტრუქციის ნახაზები და მის დასამზადებლად ეს ნახაზები გადაეცა გერმანელ მექანიკოს ტობიას შმიდტს, რომელსაც თავის მხრივ ამ საქმეში დახმარება გაუწია ცნობილმა პარიზელმა ჯალათმა ჩარლზ ანრი სანსონმა. გილიოტინის ძირითად ნაწილს წარმოადგენდა მძიმე დახრილი დანა, რომელიც 2-3 მეტრის სიმაღლიდან ეცემოდა სპეციალური მოწყობილობით უძრავად დაფიქსირებული მსჯავრდებულის კისერზე. ანუ მთლიანად პროცესი საკმაოდ “მარტივი” გახლდათ, მსხვერპლის ტანი თავსდებოდა სპეციალურ დაფაზე, რის შემდეგაც ჯალათი აჭერდა ბერკეტს და ორ მიმართველში მოთავსებული დანა ქვევით ჩამოსრიალებისას ბოროტმოქმედის სიცოცხლეს საბოოლოო წერტილის უსვავდა. ეს ახალი მოწყობილობა დაამტკიცა საფრანგეთის ეროვნულმა ასამბლეამ, როგორც სიკვდილით დასჯის აღსრულების ინსტრუმენტი, 1792 წლის 20 მარტს.

პირველი სიკვდილით დასჯა გილიოტინის გამოყენებით განხორციელდა პარიზში 1792 წლის 25 აპრილს, როდესაც ბოროტმოქმედმა-მკვლელმა ჟან ნიკოლა პელიტიემ თავისი დანაშაული თავისი თავით ზღო. თუმცა საჭიროა აღვნიშნოთ რომ ახალი სპექტაკლის საყურებლად შეკრებილი მაყურებელი იმედგაცრუებული დარჩა მისი ხანმოკლეობით. თუმცა, რევოლუციური ტერორის ეპოქა, რომელიც მოგვიანებით დაიწყო, გულუხვად ანაზღაურებდა სიკვდილით დასჯის რაოდენობით მისი პროცესის ხანმოკლეობას. რევოლუციური ტერორის მწვერვალზე ხანდახან დღეში 60-მდე ადამიანს სჯიდნენ სიკვდილით. ხოლო საფრანგეთის რევოლუციური არმიას, როდესაც სადმე აჯანყებულთა დასამშვიდებლად მიემგზავრებოდა თან მიჰქონდა სპეციალური გადასატანი გილიოტინები.

მე-18 და მე-19 საუკუნეების მიჯნაზე მეცნიერები ვარაუდობდნენ, რომ მოკვეთილი თავი კიდევ ხუთ-ათ წამს ცოცხლობდა. ამიტომ ჯალათი ხელთ იღებდა მოკვეთილი თავს და აჩვენებდა ბრბოს, რათა სიკვდილით დასჯილს შეეხედა მასზე განრისხებული აუდიტორიისთვის. მათ შორის, ვინც სიცოცხლე გილიოტინაზე დაასრულა, იყვნენ საფრანგეთის მეფე ლუი XVI და მისი მეუღლე მარი ანტუანეტა, საფრანგეთის რევოლუციის მოღვაწეები-მამები დანტონი, რობესპიერი, დემულენი, სენ-ჟუსტი და ანტუან ლავუაზიე, თანამედროვე ქიმიის ფუძემდებელი.

ლუი XVI-ის ეგზეკუცია

ლეგენდის საპირისპიროდ, გილიოტინის შექმნის ინიციატორი ჯოზეფ გილიოტინი თავად გილიოტინირებული არ ყოფილა. იგი ბუნებრივი სიკვდილით გარდაიცვალა 1814 წელს. მისი ახლობლები დიდი ხნის განმავლობაში ცდილობდნენ გილიოტინის სახელის გადარქმევას, მაგრამ ვერ მოახერხეს, რის შემდეგაც გვარი შეიცვალეს. მე-19 საუკუნის შუა ხანებამდე გილიოტინას ნაკლებად იყენებდნენ ევროპაში, რადგან მას უკავშირებდნენ ფრანგულ „რევოლუციურ ტერორს“. თუმცა, ბევრ ქვეყანაში გადაწყვიტეს, რომ გილიოტინა იაფი, საიმედო და პრაქტიკული იყო. განსაკუთრებით აქტიურად იყენებდნენ გილიოტინას გერმანიაში. ჰიტლერის დროს მისი დახმარებით სიკვდილით დასაჯეს ფაშიზმის წინააღმდეგობის 40 ათასი წევრი. ამას მარტივად ხსნიდნენ – ვინაიდან წინააღმდეგობის მებრძოლები არ იყვნენ რეგულარული არმიის ჯარისკაცები, დახვრეტის ნაცვლად, ისინი კრიმინალების მსგავსად “უბრალო” სიკვდილით დასჯას ექვემდებარებოდნენ.

მარია ანტუანეტას ეგზეკუცია

საინტერესოა, რომ გილიოტინა, როგორც სასიკვდილო განაჩენის აღსრულების საშუალება, გამოიყენებოდა ასევე ომის შემდგომ გერმანიაში, როგორც ფედერაციულში 1949 წლამდე, ასევე დემოკრატიულში 1966 წლამდე. მაგრამ, რა თქმა უნდა, გილიოტინის მიმართ ყველაზე „პატივცემული“ დამოკიდებულება შენარჩუნდა საფრანგეთში, სადაც მასი მეშვეობით, სასიკვდილო განაჩენის აღსრულების პროცედურა არ შეცვლილა „რევოლუციური ტერორის“ ეპოქის ბოლოდან სიკვდილით დასჯის სრულ გაუქმებამდე.

რობესპიერის ეგზეკუცია

საფრანგეთის ციხეებში სიკვდილით დასჯისთვის მზადება ჩვეულებრივსამებ დილის 2:30-ზე იწყებოდა. ჯალათი თანაშემწეებთან ერთად გილიოტინის მექანიზმს ამოწმებდა და მოყავდა მუშა მდგომარეობაში. ამისთვის ერთი საათი იყო გამოყოფილი. 3:30-ზე ციხის დირექტორი, ადვოკატი, ექიმი და სხვა თანამდებობის პირები პატიმრის საკანში შედიოდნენ. და თუ ამ დროს ეძინა, პატიმარს ციხის დირექტორი აღვიძებდა და უცხადებდა: “თქვენი შეწყალების მოთხოვნა უარყოფილია, ადექით, მოემზადეთ აღსასრულისთვის!”

ამის შემდეგ მსჯავრდებულს ნებას რთავდნენ ტუალეტში გასულიყო, და გადასცემდნენ სპეციალურად მომზადებულ პერანგს და პიჯაკს. შემდგომ, ორი პოლიციელის თანხლებით, ის გადაჰყავდათ სპეციალურ ოთახში, სადაც მას ნათესავებთან ან სხვა პირებთან გამოსამშვიდობებელი წერილის დაწერა შეეძლო. შემდეგ მსჯავრდებულს ეძლეოდა რამდენიმე წუთი მღვდელთან საუბრისთვის. როგორც კი ეს ცერემონიაც დასრულდებოდა, პოლიცია მსჯავრდებულს ჯალათის თანაშემწეებს აბარებდა. ისინი „კლიენტს“ პიჯაკს სწრაფად ხდიდნენ, ხელები ზურგს უკან უკრავდნენ და სანამ ჯალათის ერთ-ერთი თანაშემწე მაკრატლით ჭრიდა პერანგის საყელოს, მსჯავრდებულს სთავაზობდნენ ჭიქა რომს და სიგარეტს. როგორც კი ეს ფორმალობები დასრულდებოდა, ჯალათის თანაშემწეებს სწრაფად მიჰყავდათ იგი გილიოტინამდე.

ყველაფერს წამებში სრულდებოდა – აი მსჯავრდებული დააწვინეს დაფაზე, კისერი ღარებში დაუმაგრეს და ჯალათმა ბერკეტის დაჭერით განაჩენი აღასრულა. დაფიდან მსჯავრდებულის ცხედარს და მოკვეთილ თავს მაშინვე ათავსებდნენ წინასწარ მომზადებულ ყუთში, რომელშიც სისხლი მშთანთქავი ფხვნილი ეყარა.

მთელი პროცესი დილის 4 საათზე სრულდებოდა.

ბოლო საჯარო სიკვდილით დასჯა; – შვიდი ადამიანის მკვლელის, ევგენ ვეიდმანის სიკვდილით დასჯა;- საფრანგეთში შესდგა 1939 წლის 17 ივნისს ვერსალში. ამ შემთხვევაში განაჩენის აღსრულება დროულად ვერ მოხერხდა და შესდგა დილის 4 საათსა და 50 წუთზე, როცა უკვე გათენდა. ამან საშუალება მისცა ქუჩაში აღმართული გილიოტინის მოპირდაპირე შენობაში მიმალულ ოპერატორებს აღებეჭდათ ეს პროცესი კინო ფირზე. (ვიდეო იხილეთ სტატიის ბოლოში)

ვეიდმანის ეგზეკუცია

ვეიდმანის სიკვდილით დასჯის დროს ბრბოსა და ჟურნალისტების უხამსმა ქცევამ აიძულა საფრანგეთის ხელისუფლება გაეუქმებინა საჯაროდ სიკვდილით დასჯა. ამ მომენტიდან ზოგადად სიკვდილით დასჯის გაუქმებამდე, ეს პროცედურა ტარდებოდა ციხეების დახურულ ეზოებში. ბოლო ადამიანი, ვინც საფრანგეთში გილიოტინაზე სიკვდილით დასაჯეს, 1977 წლის 10 ოქტომბერს, ეს იყო ტუნისელი ემიგრანტი ჰამიდა ჯანდუბი, რომელსაც სიკვდილი მიუსაჯეს მისი მეგობრის, 21 წლის ელიზაბეტ ბუსკეტის წამებით მკვლელობის გამო გამო.

1981 წელს საფრანგეთის პრეზიდენტმა ფრანსუა მიტერანმა ხელი მოაწერა კანონს ქვეყანაში სიკვდილით დასჯის გაუქმების შესახებ. საფრანგეთის უკანასკნელი სახელმწიფო ჯალათი მარსელ შევალიე გარდაიცვალა 2008 წელს. საინტერესოა, რომ შევალიე, რომელმაც ბიძასგან მემკვიდრეობით მიიღო სახელმწიფო ჯალათის თანამდებობა, აპირებდა შემდგომში გადაეცა იგი მისი ვაჟი ერიკისთვის, რომელიც ჯალათის ასისტენტად მუშაობდა მამის მიერ განხორციელებულ სიკვდილით დასჯებზე. თუმცა, პროფესიის გაუქმების გამო ფრანგ ჯალათების შრომითი დინასტია შეწყდა.

ვეიდმანის ეგზეკუციის ვიდეო.

ვეიდმანის სიკვდილით დასჯის დამსწრე აუდიტორიას შორის იყო მოგვიანებით ცნობილი ბრიტანელი მსახიობი კრისტოფერ ლი, რომელიც მაშინ 17 წლის გახლდათ.

The post რევოლუციით შობილი first appeared on პროგნოზი.]]> Georgia Guidestones http://prognozi.ge/georgia-guidestones%e1%83%90%e1%83%9b%e1%83%94%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%99%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%a1%e1%83%a2%e1%83%9d%e1%83%a3%e1%83%9c%e1%83%b0%e1%83%94%e1%83%9c%e1%83%af%e1%83%98%ef%bf%bc/ Wed, 13 Jul 2022 08:09:06 +0000 https://prognozi.ge/?p=453 ამერიკული სტოუნჰენჯი. – ამერიკის შეერთებულ შტატებში ვანდალებმა ააფეთქეს Georgia Guidestones, გრანიტის ძეგლი მცნებებით რვა ენაზე. 7 ივლისის ღამეს, დაუდგენელმა პირების მიერ მოწყობილმა აფეთქებებმა დააზიანეს გრანიტის…

The post Georgia Guidestones first appeared on პროგნოზი.]]> ამერიკული სტოუნჰენჯი. – ამერიკის შეერთებულ შტატებში ვანდალებმა ააფეთქეს Georgia Guidestones, გრანიტის ძეგლი მცნებებით რვა ენაზე. 7 ივლისის ღამეს, დაუდგენელმა პირების მიერ მოწყობილმა აფეთქებებმა დააზიანეს გრანიტის ძეგლი, რომელიც ცნობილია როგორც Georgia Guidestones. ეს იყო ერთ-ერთი ყველაზე იდუმალი არქირექტურული ძეგლი ამერიკაში: დანამდვილებით არავინ იცის, ვინ შეუკვეთა მისი მშენებლობა. იგი, აიგო 40 წელზე მეტი ხნის წინ, შედგებოდა ექვსი სვეტისგან, რომლებზეც ამოტვიფრული იყო 10 ფილოსოფიური მცნება. Georgia Guidestones იყო ქვეყნის ერთ-ერთი ყველაზე იდუმალი ღირშესანიშნაობა, და მასთან მრავალი შეთქმულების თეორიაა დაკავშირებული. აფეთქების შემდეგ ამერიკის ხელისუფლებამ უსაფრთხოების მიზნით, გადაწყვიტა ძეგლის დარჩენილი ნაწილების დემონტაჟი, რომლის შემქმნელის ზუსტი სახელი ვიმეორებთ, დღესდღეობით კვლავ უცნობია.

ძეგლის შემქმნელი(ავტორი) რეალურად ნახა მხოლოდ ორმა ადამიანმა და მხოლოდ ერთმა მათგანმა იცოდა მისი ნამდვილი ვინაობა.

ექვსი გრანიტის ფილისგან შემდგარი ძეგლი 1980 წელს ჩრდილოეთ ჯორჯიაში, ქალაქ ელბერტონში, ბორცვის თავზე დამონტაჟდა. მისი სიმაღლე თითქმის შვიდ მეტრს აღწევდა, საერთო წონა კი 100 ტონაზე მეტი იყო. ფილებზე კაცობრიობისთვის რვა თანამედროვე ენაზე იყო ამოკვეთილი 10 გზავნილი, ასევე მცირე გზავნილი ოთხ ძველ ენაზე. როგორც ძეგლის შემოქმედმა ჩაიფიქრა, ეს ძეგლი მომავალ თაობებს გზამკვლევად უნდა გამოეყენებინათ ცივილიზაციის აღდგენის საქმეში, რომელიც უახლოეს მომავალში უნდა დაღუპულიყო.

ძეგლის ოთხი ძირითადი სვეტი იყო ორიენტირებული ცაზე მზის მოძრაობის წლიური ციკლის შესაბამისად. ცენტრალურ ფილა-სვეტში თვალის დონეზე განთავსებული იყო ჩრდილოეთისკენ ორიენტირებული ხვრელი – მის მეშვეობით წელიწადის ნებისმიერ დროს შეიძლებოდა ჩრდილოეთის ვარსკვლავის დანახვა – არსებობდა აგრეთვე ჭრილი, რომელიც გაკეთებული იყო მზის ბუნიობის პოზიციის შესაბამისად. სახურავის ზედა ფილაზე 2,23 სმ (7/8 დიუმი) ხვრელი ისე იყო ორიენტირებული, რომ შუადღისას მასში შემოსული მზის შუქი ცენტრალურ ქვას ეცემოდა, რაც მიუთითებდა წლის დღეს. ასტრონომმა ლუი მაგნანიმ ჯორჯიის უნივერსიტეტიდან, ჟურნალ Discover-ისთვის ძეგლის სვეტებისს ასტრონომიულ ორიენტაციაზე კომენტირებისას თქვა, რომ აქ არაფერია განსაკუთრებული და ძველ „კომპიუტერთან“ სტოუნჰენჯთან შედარებით, ეს სხვა არაფერია თუ არა „აბაკუსი“ და რომ ყველას შეუძლია. ავაშენოთ ასეთივე სირთულის კონსტრუქცია – „ჯორჯიის განედზე ჩრდილოეთის ვარსკვლავის სანახავად საკმარისია გაბურღოთ ხვრელი, რომელიც მიმართული იქნება ჩრდილოეთით 34 ° კუთხით. ერთადერთი რამ, რაც აქ სირთულეს წარმოადგენს, ეს არის გრანიტის გაბურღვა.

ვინ იყო ძეგლის აგების შემკვეთი, ჯერჯერობით უცნობია. ის ელბერტონში ჩავიდა 1979 წელს, წარმოადგინა თავი როგორც რობერტ კრისტიანმა და ნახა რეალურად მხოლოდ ორმა ადამიანმა ესენია – ჯო ფენდლი, ფირმის ხელმძღვანელი, რომელიც აშენებდა ძეგლს, და უაიტ მარტინი, ადგილობრივი ბანკის ხელმძღვანელი, რომელიც მოგვიანებით გახდა კრისტიანის ადვოკატი. მარტინმა ერთადერთმა იცოდა მომხმარებლის ნამდვილი სახელი. ჟურნალისტებთან საუბარში მარტინმა მას უწოდა სერიოზული განათლებული ადამიანი ძვირადღირებულ კოსტიუმში. ბანკირის თქმით, მომხმარებელმა განუცხადა, რომ იგი და მისი თანამოაზრეები 20 წლის განმავლობაში ამუშავებდნენ ძეგლის პროექტს დიდი საიდუმლოებით და ასევე დაჟინებით მოითხოვდა სრულ ანონიმურობას. მან ბანკირს პირობა დაადებინა, რომ არასოდეს გაამჟღავნებდა მის ნამდვილ სახელს და აგრეთვე სამუშაოს დასრულების შემდეგ გაანადგურებდა ძეგლის შესახებ ყველა დოკუმენტაციას. „ხალხი მეკითხება, რთულია იყო ერთადერთი, ვინც იცის, ვინ იყო ის! (რობერტ კრისტიანი) სინამდვილეში? განაცხადა 82 წლის მარტინმა 2013 წელს . „შეეძლოთ ჩემს თავზე იარაღი დაედოთ და მოვეკალი, მაგრამ მის ნამდვილ სახელს არასოდეს გავამხელ. ჩემს ასაკში და ჩემს პროფესიაში, კონფიდენციალურობის დაპირებები უნდა შეასრულო!!!“. ძეგლის შემქმნელმა მონუმენტი მოიაზრა „მომავალი თაობის გზამკვლევად“ მისთვის უკეთესი ცივილიზაციის შესაქმნელად. პირველი შეხვედრის დროს კრისტიანმა თავისი იდეა აუხსნა სამშენებლო კომპანიის ხელმძღვანელს ჯო ფენდლს. მისი თქმით, ძეგლი იქნება კომპასი, კალენდარი და საათი, ასევე როგორც გზამკვლევი მომავალი თაობებისთვის, რომლებიც მისი მითითებების წყალობით შეძლებენ შექმნან უკეთესი ცივილიზაცია, ვიდრე ის, ვინც „საკუთარი თავის განადგურებას აპირებდა“. ამისათვის სვეტებზე ოთხი ათასზე მეტი სიტყვა იყო ამოკვეთილი სხვადასხვა ენაზე. ვერტიკალურ პანელებზე დარჩა 10 ინსტრუქცია, ხოლო ზედა ფირფიტაზე ძველ ენებზე იყო ამოტვიფრული: “დაე, ეს დაფები იყოს შეთანხმება გონების ეპოქაში”.

მცნებების ტექსტი ქართულად ასეთია:

1.დაე, დედამიწის მოსახლეობა არასოდეს აღემატებოდეს 500 000 000-ს,

2. ბუნებასთან მუდმივ წონასწორობაში ყოფნა.

3. მართეთ ნაყოფიერება გონივრულად, შეაფასეთ სიცოცხლის მომზადების ღირებულება და კაცობრიობის მრავალფეროვნება.

4. მოდი ვიპოვოთ ახალი ცოცხალი ენა, რომელსაც შეუძლია კაცობრიობის გაერთიანება.

5. იყავით ტოლერანტული გრძნობების, რწმენის, ტრადიციების და სხვა მსგავსი საკითხების მიმართ.

6. დაე, სამართლიანმა კანონებმა და მიუკერძოებელმა სასამართლო დადგეს ხალხებისა და ერების დასაცავად.

7. დაე, თითოეულმა ერმა დამოუკიდებლად გადაწყვიტოს თავისი შიდა საქმეები, ხოლო ეროვნული პრობლემები მსოფლიო სასამართლომდე მიიტანოს.

8. მოერიდეთ წვრილმან სარჩელებს და უსარგებლო ბიუროკრატებს. შეინარჩუნეთ ბალანსი ინდივიდუალურ უფლებებსა და სოციალურ ვალდებულებებს შორის.

9. უპირველეს ყოვლისა, დააფასეთ სიმართლე, სილამაზე, სიყვარული, უსასრულობასთან ერთად ჰარმონიისკენ ესწრაფეთ.

10. ნუ იქნებით კიბო დედამიწისთვის, დაუტოვეთ ადგილი ბუნებასაც!

ძეგლი ოფიციალურად გაიხსნა 1980 წლის მარტში და ცერემონიის მასპინძელმა შეკრებილებს წაუკითხა კრისტიანისა და მისი თანამოაზრეების გზავნილი:

დაპირისპირების თავიდან ასაცილებლად, ჩვენ, Georgia Guidestones-ის სპონსორები, ხალხს ვაძლევთ მარტივ გზავნილს აწმყოსა და მომავლის შესახებ. ჩვენ გვჯერა, რომ ნიშნები, რომლებიც მივიღეთ,(!!??) მართალია და არ საჭიროებს რაიმე დადასტურებას.

მაგრამ ძეგლი ადგილობრივებს აშინებდა და როცა მის შესახებ ჯორჯიის შტატის ფარგლებს გარეთ შეიტყვეს, მის ირგვლივ უმალვე გაჩნდა შეთქმულების თეორიები და ჭორები. გარდა ამისა ელბერტონის მოსახლეობა თავიდანვე ეჭვობდა, რომ არავითარი რობერტ კრისტიანი არ არსებობდა და Georgia Guidestones-ის მშენებლობა თავად ჯო ფენდლიმ და უაიტ მარტინმა მოიფიქრეს. მალე ჭორები ისე გავრცელდა, რომ ორივე მამაკაცი დათანხმდა პოლიგრაფ-ტესტის ჩაბარებას თავიანთი უდანაშაულობის დასამტკიცებლად. ამის მიუხედავად, ადგილობრივები განაგრძობდნენ ლაპარაკს, რომ ფენდლი და მარტინი „ეშმაკის საქმეს“ აკეთებდნენ. ბევრს ეშინოდა, რომ ოკულტისტები ძეგლთან მსხვერპლშეწირვას დაიწყებდნენ. ეს იმიტომ რომ გარკვეული პერიოდის შემდეგ, ძეგლმა დაიწყო ელბერტონის გარეთ ნაირ ნაირი ხალხის ყურადღების მიქცევა. ამავდროულად, დაიწყო სხვადასხვა სპეკულაციები რობერტ კრისტიანის პიროვნებისა და ქვაზე დატოვებული მცნებების ინტერპრეტაციის გარშემო. ასევე, ბევრმა გაავლო პარალელები ქვაზე ამოკვეთილ წერილობით პრინციპებსა და ნაცისტურ ევგენიკურ მცნებებს შორის, ყურადღება გამახვილდა 500 მილიონზე ნაკლები ადამიანური პოპულაციის შენარჩუნებისა და „გონივრული შობადობის კონტროლის“ შესახებ. ადგილობრივები შეშფოთებულნი იყვნენ იმ ოკულტური ჯგუფების გამო, რომლებმაც დაიწყეს მონუმენტთან სალოცავად სიარული. ზოგიერთი შეთქმულების თეორეტიკოსი ვარაუდობს, რომ სვეტები შეიქმნა როზენკრანცის საზოგადოების მიერ, სხვები კი ამბობდნენ, რომ კრისტიანი ეკუთვნოდა რაღაც „ლუციფერის საიდუმლო საზოგადოებას“ და ასე შემდეგ და ასე შემდეგ.

და ბოლოს. ბანკირი უაიტ მარტინი – ერთადერთია, ვინც იცოდა რობერტ კრისტიანის საიდუმლოება. იგი მშენებლობის დამთავრებიდან მრავალი წლის განმავლობაში აგრძელებდა კავშირს კრისტიანთან და მისგან ბოლო წერილი 2001 წლის 11 სექტემბრის თავდასხმის წინა დღეს მიიღო.

The post Georgia Guidestones first appeared on პროგნოზი.]]> ავღანეთიდან დონბასამდე http://prognozi.ge/%e1%83%90%e1%83%95%e1%83%a6%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%94%e1%83%97%e1%83%98%e1%83%93%e1%83%90%e1%83%9c-%e1%83%9a%e1%83%a3%e1%83%92%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%a1%e1%83%99%e1%83%90%e1%83%9b%e1%83%93%e1%83%94/ Sun, 10 Jul 2022 20:12:34 +0000 http://prognozi.ge/?p=366 უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა პირველად გამოიყენეს ამერიკული HIMARS დონბასში. რა არის ცნობილი ამ ამერიკული იარაღის შესახებ? უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა პირველად გამოიყენეს HIMARS ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემა…

The post ავღანეთიდან დონბასამდე first appeared on პროგნოზი.]]> უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა პირველად გამოიყენეს ამერიკული HIMARS დონბასში. რა არის ცნობილი ამ ამერიკული იარაღის შესახებ?

უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა პირველად გამოიყენეს HIMARS ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემა (MLRS) დონბასში, რომელიც მათ მიიღეს ამერიკის შეერთებული შტატებიდან. 28 ივნისს ამ სისტემის ერთი რაკეტა დაეცა ქალაქ პერევალსკში, ლუგანსკის ეგრეთ წოდებული “სახალხო რესპუბლიკის” ტერიტორიაზე. სეპარატისტების წარმომადგენლების თქმით, დარტყმის ადგილზე აღმოაჩინეს GMLRS M30 მართვადი რაკეტის ფრაგმენტები კასეტური ქობინით. HIMARS, MLRS-დან ყველაზე თანამედროვე და მძლავრი ამერიკულ არმიის სამსახურში, შეიქმნა ზუსტად იმისთვის, რომ მაქსიმალური ზიანი მიაყენოს მტრის ცოცხალ ძალას და ინფრასტრუქტურას. სწორედ ამიტომ, უკრაინის შეიარაღებული ძალებისთვის ამ ტიპის სარაკეტო სისტემების მიწოდება მედიაში ბევრად უფრო აქტიურად განიხილება, ვიდრე უცხოეთიდან უკრაინაში სხვა ტიპის იარაღის მიწოდება. რეალურ საბრძოლო ვითარებაში პირველად შეერთებულმა შტატებმა HIMARS გამოიყენა ავღანეთსა და ერაყში, რითაც საკმაო ზიანი მიაყენა თალიბანის ერაყისა და ლევანტის ისლამური სახელმწიფოს ბოევიკებს, ამასთან ამ სისტემის საბრძოლო გამოყენება მისი მომსახურე სამხედრო პერსონალისთვის მოწინააღმდეგის მხრიდან თითქმის არავითარ საფრთხეს არ შეიცავს, – რადგან ამ MLRS-ს შეუძლია დარტყმა განახორციელოს ასობით კილომეტრის მანძილზე.

HIMARS ითარგმნება როგორც “მაღალი მობილურობის საარტილერიო სარაკეტო სისტემა” ეს MLRS შეიქმნა 1990-იანი წლების მეორე ნახევარში კომპანია Lockheed Martin-ის მიერ. თვითონ მოწყობილობა დამონტაჟებულია სამღერძიანი ბორბლიანი ჯავშანავტომობილის ბაზაზე, რომელსაც შეუძლია გადაიტანოს 5 ტონამდე ტვირთამწეობით. მას შეუძლია ატაროს ექვსი MLRS რაკეტა ან ერთი ტაქტიკური ბალისტიკური რაკეტა (ასეთი რაკეტები შექმნილია, მერაკეტეების სტანდარტებით, “ახლო ბრძოლისთვის” – ანუ მაქსიმუმ 300 კილომეტრამდე მანძილზე გასაშვებად). ეკიპაჟი – სამი ადამიანი (მძღოლი, ოპერატორი და ეკიპაჟის მეთაური). HIMARS-ის მთავარი უპირატესობა, თუკი ავიღებთ არა მისი საბრძოლო მასალის(რაკეტების), არამედ თავად სისტემის ტექნიკურ შესაძლებლობებს არის ის, რომ მას შეუძლია მოქმედებდეს ნებისმიერ ამინდის პირობებში. ჭექა-ქუხილი, მტვრის ქარიშხალი, თოვლი არ უშლის ხელს ამ MLRS-ს დაიკავოს წინასწარ განსაზღვრული საბრძოლო პოზიცია და განახორციელოს რაკეტების გაშვება. ანუ ამ სემთხვევაში ის უფრო მეტად ეფექტურია ვიდრე ავიაცია. მსოფლიოში უძლიერესი არმიების თვითმფრინავებს, შვეულმფრენებს და უპილოტო საფრენ აპარატებს აქვთ თავანთი მოქმედების შესაძლებლობების ზღვარი – ცუდი ამინდის პირობებში. მკვრივი ღრუბლები, ნისლი ან მტვრის ქარიშხალი არ მისცემს საბრძოლო თვითმფრინავს მტერზე ზუსტი დარტყმის განხორციელების საშუალებას. ხოლო HIMARS-ისთვის ეს პრობლემას არ წარმოადგენს.

მოწყობილობას შეუძლია გადაადგილება არა მარტო თავისით, სარკინიგზო პლატფორმებით და ზღვით, არამედ თვითმფრინავითაც. ამისთვის გამოიყენება C-130 Hercules, C-17 Globemaster სამხედრო სატვირთო თვითმფრინავები. უკრაინას ამჟამად არ ჰყავს საკუთარი “ჰერკულესი” და “გლობმასტერები”, მაგრამ აქვს მათი ანალოგი – ჯერ კიდევ საბჭოთა წარმოების An-12 თვითმფრინავი. ასე რომ, უკრაინის შეიარაღებულ ძალებს შეუძლიათ აშშ-დან მიღებული HIMARS -ები თეორიულად გადაიტანოს საჰაერო გზითაც.

ამერიკული MLRS-ის მიერ გამოყენებული საბრძოლო მასალებს (რაკეტებს) შეუძლიათ გაანადგურონ სამიზნეები რამდენიმე კილომეტრიდან 300 კილომეტრამდე სიშორით.

HIMARS არსენალში ყველაზე “მარტივი” არის უმართავი რაკეტები, რომლებსაც შეუძლიათ სამიზნეების განადგურება 45 კილომეტრამდე მანძილზე. მეტი ეფექტურობისთვის ძირითადად იყენებენ GPS-ით მართულ საბრძოლო რაკეტებს – GMLRS M30, რომელიც წარმოებულია იმავე კომპანიის მიერ, როგორც თავად დანადგარები – Lockheed Martin. მათ შეუძლიათ სამიზნის განადგურება 10-დან 60 კილომეტრამდე სიზუსტით 5 მეტრამდე (ანუ სამიზნიდან მაქსიმუმ 5 მეტრით აცდენა). აღჭურვილია 90 კილოგრამი წონის GMLRS M30 კასეტური ქობინით, კალიბრი 227 მილიმეტრი. ასევე აშშ-ს არმიის შეიარაღებაში იმყოფება უახლესი GMLRS M31 და ER GMLRS ტიპის მართვადი რაკეტები. ER GMLRS-ს შეუძლია სამიზნეების განადგურება 150 კილომეტრამდე მანძილზე და აქვთ უფრო მაღალი მანევრირების შესაძლებლობა. გარდა ამისა, HIMARS-ს შეუძლია გამოიყენოს ATACMS ტიპის ტაქტიკური ბალისტიკური რაკეტები. ამ რაკეტებს შეუძლიათ მიწვდნენ მტერს 300 კილომეტრის მანძილზე.

HIMARS-ის ფუნქციონალური მახასიათებელია ის, რომ მისი გამოყენება შესაძლებელია “სროლა და გაქცევა“ პრინციპის მიხედვით. მოწყობილობა სწრაფად გადის საბრძოლო პოზიციაზე, წუთებში ახდენს რაკეტების გაშვებას, შემდეგ კი ისევე სწრაფად უკან იხევს. ამიტომ, მტრისთვის უკიდურესად რთულია HIMARS-ის აღმოჩენა და განადგურება. მისი პოზიციისა და მიზნის კოორდინატების მიღების შემდეგ, მოწყობილობას შეუძლია გავიდეს მუდმივი (ან დროებითი) განლაგების კარგად გამაგრებული და დაცული ადგილიდან, მოახდინოს გასროლა და დაბრუნდეს განლაგების ადგილზე. მისი გადაადგილების სიჩქარე საათში 85 კილომეტრამდეა.

აშშ-ს არმიაში პირველი HIMARS-ები მიიღეს საზღვაო ქვეითებმა 2005 წელს. ამჟამად აშშ-ს არმიის ათობით საარტილერიო ქვედანაყოფები შეიარაღებულია HIMARS-ით. მათი რაოდენობა რამდენიმე ასეული ერთეულია – ამერიკის თავდაცვის დეპარტამენტი ზუსტ მონაცემებს არ აქვეყნებს. გარდა ამისა, ამ ტიპის MLRS აქვს შეიარაღებაში სინგაპურს (24 ერთეული), არაბეთის გაერთიანებულ საემიროებს (20), იორდანიას(12) და, რუმინეთს (54 ერთეული !!!). გასაკვირია, რომ ევროპის ერთ-ერთმა ღარიბმა ქვეყანამ შეძლო ასეთი ამ რაოდენობის MLRS-ის შეძენა თავისთვის (ერთი კომპლექტის ფასი დაახლოებით 5,6 მილიონი დოლარია, რუმინელებმა 1,5 მილიარდი დახარჯეს მათთვის კომპლექტებისა და საბრძოლო მასალის შესაძენად) და არანაკლებ გასაკვირია, რომ შეერთებული შტატები დათანხმდა მათთვის ამდენი ასეთი ძვირფასი იარაღის მიყიდვას. (წინასწარ არის გათვლილი უკრაინისთვის მისაწოდებლად???)

პირველი ქვეყანა, სადაც დაიწყო HIMARS-ის გამოყენება საბრძოლო პირობებში, არის ავღანეთი. ამერიკელმა სამხედროებმა განათავსეს დანადგარები თავიანთ კარგად დაცულ ბაზებზე და იქიდან ესროდნენ თალიბებს. შეგახსენებთ, რომ HIMARS-ის გადატანა შესაძლებელია C-130 ან C-17 სამხედრო სატვირთო თვითმფრინავებით. ანუ დანადგარები საჰაერო ბაზაზე მიიტანეს, განალაგეს იმავე საჰაერო ბაზაზე გამოყოფილ პოზიციებზე და სხვაგან გადატანა არ არის საჭირო, რათა საფრთხე არ შეექმნას თავად მანქანებს და მათ ეკიპაჟებს. ამიტომ, მაღალი მობილურობა, რაც ამ ტიპის MLRS-ის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი უპირატესობაა, არ იყო გამოყენებული. რაკეტების გაშვება ხდებოდა პირდაპირ ბაზიდან.

ამ MLRS-ის ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული დარტყმა ავღანეთში 2018 წლით თარიღდება. მაისის ბოლოს, HIMARS-ის მიერ გასროლილი სამი რაკეტა მოხვდა შენობას მუსა ქალაში, ჰელმანდის პროვინციაში, სადაც თალიბების მეთაურები შეხვედრას მართავდნენ – შეხვედრის მინიმუმ 50 მონაწილე, აშშ-ს არმიის ცნობით, ლიკვიდირებულია. 2015 წელს, ერაყში ISIS-ის აქტიური შეტევის გამო, ამერიკელებმა HIMARS-ის ეკიპაჟები ამ ქვეყანაში გადაიყვანეს. MLRS განლაგდა ორ საჰაერო ბაზაზე დასავლეთის პროვინცია ანბარში, სადაც ISIS-ს ჰქონდა ძლიერი პოზიცია და საიდანაც მან დაიწყო თავდასხმები ერაყის სამთავრობო ძალებზე.

როდესაც ერაყში ISIS-ის წინააღმდეგ კამპანიის ყველაზე დიდი და სისხლიანი ბრძოლა დაიწყო – ბრძოლა მოსულისთვის, ამერიკელებმა 2016 წლის ოქტომბერში HIMARS-ის გამშვები მოწყობილობები მიაწოდეს კაიარის საჰაერო ბაზას, მოსულიდან სამხრეთით 56 კილომეტრში. ბრძოლის ცხრა თვის განმავლობაში აშშ-ს არმიამ არაერთხელ გამოიყენა ეს MLRS ცოცხალი ძალის, საყრდენი პუნქტების, საწყობებისა და იმ სახელოსნოების გასანადგურებლად, სადაც ტერორისტები ამზადებდნენ დანაღმულ ეგრეთ წოდებულ „შაჰიდმობილებს“.

2016 წლის აპრილში HIMARS განლაგდა თურქეთში, სირიის საზღვარზე საიდანაც განახორციელეს დარტყმები სირიის ტერიტორიაზე განლაგებულ ISIS-ის ობიექტებზე. მას შემდეგ რაც ISIS საბოლოოდ განდევნეს ერაყის ტერიტორიიდან (2017 წლის დეკემბერი) და ამერიკელებმა დაიწყეს თანამშრომლობა ქურთების თავდაცვის ძალებთან, ჩრდილო-აღმოსავლეთ სირიაში, MLRS პირდაპირ სირიის ტერიტორიაზე გამოჩნდა. თუმცა, იქ ეს დანადგარები გამოიყენებოდა არა მხოლოდ ტერორისტების წინააღმდეგ თავდასხმისთვის. 2018 წლის თებერვალში ამერიკელებმა ავიაციის და HIMARS-ებით საშუალებებით გაანადგურეს სირიის სამთავრობო ძალების ბატალიონურ-ტაქტიკური ჯგუფი. სხვადასხვა შეფასებით, ლიკვიდირებული იქნა ამ ჯგუფის ათობით მებრძოლი, ასევე განადგურდა ამ ჯგუფის თითქმის ყველა საარტილერიო და ჯავშანტექნიკა. ამერიკელებს ზარალი არ მიუღიათ. 2021 წლის გაზაფხულზე შეერთებულმა შტატებმა განათავსა დამატებითი HIMARS დანადგარები ავღანეთში, რათა უზრუნველყო ამ ქვეყნიდან საკუთარი და სხვა უცხოური ჯარების გაყვანის უსაფრთხოება. ამ შემთხვევაში მათი გამოყენების შესახებ ოფიციალურად არაფერია ცნობილი, მაგრამ დანამდვილებით ცნობილია, რომ უცხოური ჯარები ქაბულის გარეთ ყველა ძირითადი ბაზიდან დანაკარგის გარეშე გაიყვანეს.

ის, რომ ამერიკელები უკრაინისთვის HIMARS-ის მიწოდებას აპირებენ, ამა წლის მაისის ბოლოს გახდა ცნობილი. უკრაინის ხელისუფლებამ არაერთხელ განაცხადა, რომ მათ სურდათ სასწრაფოდ მიეღოთ ეს დანადგარები შეერთებული შტატებისგან.

პრეზიდენტ ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციამ თავდაპირველად განაცხადა, რომ აპირებდა უკრაინის შეიარაღებული ძალებისთვის მიეწოდებინა ოთხი გამშვები დანადგარი და GMLRS M31 ტიპის რაკეტები, რომლებიც სამიზნეებს 84 კილომეტრამდე მანძილზე ანადგურებენ. ივნისის შუა რიცხვებში უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ გაასაჯაროვა ვიდეო მესიჯი, რომელშიც მოუწოდებდა შეერთებულ შტატებს, დაეჩქარებინა HIMARS-ის მიწოდება. ამის შემდეგ აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტმა გადაწყვიტა, რომ უკრაინისთვის გადაეცა უკვე რვა დანადგარი.

23 ივნისი, უკრაინას გადაეცა HIMARS პირველი ოთხი ერთეული

28 ივნისს ბახმუტის (არტემოვსკის) მიმართულებით, მოფრინდა პირველი რაკეტა ქალაქ პერევალსკში, რომელიც ფრონტის ხაზიდან 50 კილომეტრში მდებარეობს. იმავე დღეს სოციალურ ქსელში გამოჩნდა HIMARS-ის ორი დანადგარის ფოტო, რომლებიც, სავარაუდოდ, დონბასში მოქმედებდნენ. სავარაუდოდ, პერევალსკზე დარტყმა იყო საცდელი გაშვება: ტესტი უკრაინის შეიარაღებული ძალებისთვის, ასევე დემონსტრაცია რუსეთის არმიისა და სეპარატისტული რესპუბლიკების მილიციებისთვის.

ტექნიკური მახასიათებლებისა და შესაძლებლობების თვალსაზრისით, ამერიკული დანადგარები რა თქმა უნდა ბევრად აღემატება რუსეთის მძიმე MLRS “ურაგან” და “სმერჩ”-ს, რომლებსაც იყენებენ რუსეთის შეიარაღებული ძალები. სროლის სიშორის მხრივ, GMLRS M31 მიზანთან წვდომის სიშორე ორჯერ აღემატება “ურაგან” და “სმერჩ”-ს რაკეტებს და რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია ამერიკული რაკეტები GPS-ითაა მართული და ამიტომ უაღრესად ეფექტურია სიზუსტის მხრივ (მიზანთან მაქსიმალური აცდენის მაძილი სულ ხუთიოდე მეტრია). “ისკანდერის” სარაკეტო სისტემები აღემატება სიშორით ამერიკულ MLRS-ს. თუმცა, განსხვავება აქ არის ის, რომ HIMARS განკუთვნილია მტრის ცოცხალი ძალასა და აღჭურვილობაზე ოპერატიული დარტყმისთვის, ხოლო “ისკანდერის” რაკეტები, რომლებსაც შეუძლიათ მიაღწიონ სამიზნეს 500 კილომეტრამდე მანძილზე, შექმნილია კონტროლისა და გადაწყვეტილების მიღების ცენტრებზე, საწყობებსა და საჰაერო თავდაცვის სისტემის ობიექტებზე დასარტყმელად. ამიტომაც ძნელია მათი სწრაფად და ზუსტად გამოყენება, მაგალითად, მტრის იმ ქვედანაყოფების წინააღმდეგ თავდასხმისთვის, რომლებმაც გაარღვიეს ფრონტის ხაზი.

თუ უკრაინის შეიარაღებული ძალები მიიღებენ რვავე დაპირებულ HIMARS-ს (კიდევ ოთხი უნდა ჩავიდეს უკრაინაში ივლისის შუა რიცხვებამდე), ეს მათ საშუალებას არ მისცემს რადიკალურად შეიცვალოს საომარი მოქმედებების მიმდინარეობა. ამისათვის საჭიროა ათობით, თუ არა ასობით ასეთი დანადგარი და მათთვის სხვადასხვა ტიპის ათასობით საბრძოლო მასალა. თუმცა, რვა დანადგარი სავსებით საკმარისია, მაგალითად, ბატალიონის ტაქტიკური ჯგუფის გასანადგურებლად, როგორც ეს მოხდა სირიაში 2018 წლის თებერვალში . ეს რადიკალურად არ იმოქმედებს სამხედრო სიტუაციაზე, მაგრამ შეუძლია და შესაძლებელს გახდის სხვა ქვედანაყოფების მებრძოლებს შორის დემორალიზაციას ტაქტიკური წარმატებების მისაღწევად. და ისევ და ისევ, თავად ამერიკელებს ადრე არ გამოუყენებიათ HIMARS “გასროლეთ და გაიქეცის” პრინციპით – აქ მათ არ შეუძლიათ რაიმე გამოცდილების გადაცემა უკრაინის შეიარაღებულ ძალებზე (თუმცა თავად უკრაინის შეიარაღებული ძალების საარტილერიო დანაყოფები მოქმედებენ ამ პრინციპით. ). ანუ ვიმეორებთ, HIMARS მოწყობილობა სწრაფად გადის საბრძოლო პოზიციაზე, წუთებში ახდენს რაკეტების გაშვებას, შემდეგ კი ისევე სწრაფად იცვლის პოზიციას ან უკან იხევს წინასწარი დისლოკაციის კარგად გამაგრებული ადგილისაკენ ამასთან მისი გადაადგილების სიჩქარე საათში 85 კილომეტრამდეა. ამიტომ, მტრისთვის უკიდურესად რთულია HIMARS-ის აღმოჩენა და განადგურება.

ბოლო ცნობებით უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა უკვე საკმაოდ ეფექტურად დაიწყეს HIMARS მოწყობილობების გამოყენება მოწინააღმდეგის საარტილერიო საწყობების და სხვა მნიშვნელოვანი ობიექტების გასანადგურებლად.

***

The post ავღანეთიდან დონბასამდე first appeared on პროგნოზი.]]> ასწევს ყველაფერს ! http://prognozi.ge/%e1%83%90%e1%83%a1%e1%83%ac%e1%83%94%e1%83%95%e1%83%a1-%e1%83%a7%e1%83%95%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%a4%e1%83%94%e1%83%a0%e1%83%a1/ Sat, 02 Jul 2022 13:20:56 +0000 http://prognozi.ge/?p=330 ანუ, თუ როგორ აშენებს, ილონ მასკის SpaceX, მსოფლიოში ოდესმე შექმნილ, ყველაზე მძლავრ რაკეტას. მასკმა საკმაოდ დიდი ხნის წინ დაიწყო საუბარი მარსის კოლონიზაციისთვის განკუთვნილი მრავალჯერადი სატრანსპორტო…

The post ასწევს ყველაფერს ! first appeared on პროგნოზი.]]> ანუ, თუ როგორ აშენებს, ილონ მასკის SpaceX, მსოფლიოში ოდესმე შექმნილ, ყველაზე მძლავრ რაკეტას.

მასკმა საკმაოდ დიდი ხნის წინ დაიწყო საუბარი მარსის კოლონიზაციისთვის განკუთვნილი მრავალჯერადი სატრანსპორტო სისტემის შექმნის აუცილებლობაზე – პირველად თითქმის 20 წლის წინ. თუმცა, გამოცხადებული გეგმების კონკრეტული განხორციელება SpaceX-ში დაიწყო დაახლოებით მხოლოდ ხუთი წლის წინ, როდესაც კომპანიამ, ჯერ ერთი, წარმატებით მოახერხა საშუალო ტვირთამწეობის (მაშინ) Falcon 9 რაკეტა მატარებლის გაშვება და მეორეც, დაიწყო პრინციპულად ახალი სარაკეტო ძრავა Raptor-ის შემუშავება.

ბოლო წლებში მრავალჯერადი გამოყენების სატრანსპორტო სისტემის კონცეფციამ, დეკლარირებული ტევადობის, გამოყენებული ძრავების რაოდენობისა და რაკეტის სტრუქტურული მასალების მხრივ განიცადა რამდენიმე ცვლილება. თუ SpaceX-ი შესძლებს ბოლომდე მიიყვანოს ჩანაფიქრი Super Heavy/Starship კომბინაცია გახდება კაცობრიობის მიერ ოდესმე აშენებული ყველაზე დიდი, ყველაზე ძლიერი და მძლავრი სარაკეტო სისტემა, რომელიც თვირთამწეობით გაასწრებს ისეთ სუპერმძიმე რაკეტა მატარებლებს, როგორიცაა Saturn V; N1 და Falcon Heavy. კერძოდ, მრავალჯერადი გამოყენების რეჟიმში, Starship-ს, სავარაუდოდ, შეეძლება 150 ტონამდე ტვირთის გაშვება დედამიწის დაბალ ორბიტაზე და ერთჯერადი გამოყენების რეჟიმში 250 ტონამდე. მიუხედავად სირთულეებისა, რომლებიც აწყდებიან მრავალჯერად გამოყენებად სატრანსპორტო სისტემაზე მომუშავე SpaceX-ის ინჟინრებს, მათ წინ მდგომი ეს ამოცანა დღეს უკვე თითქმის-თითქმის გადაჭრილად გამოიყურება.

Starship კომპლექსის შედარება სხვა ზემძიმე რაკეტა მატარებლებთან

ამჟამად Starship რაკეტა მატარებელი გამოირჩევა რამდენიმე რევოლუციური ტექნიკური გადაწყვეტის გამოყენებით, რომლებიც განსაზღვრავენ მომავალი ათწლეულების ყველაზე პროგრესულ რაკეტა მატარებლების განვითარების ტენდენციებს.

პირველი, ეს გახლავთ Raptor ტიპის ძრავები, რომლებიც გამოიყენება რკეტა ამაჩქარებელ Super Heavy-ისთვის ხოლო თავად Starship კოსმოსური ხომალდი, მუშაობს თხევადი მეთანი -ჟანგბადის წყვილზე. ნავთი-ჟანგბადისა და წყალბადი-ჟანგბადის საწვავის წყვილებისგან განსხვავებით, მეთანისა და ჟანგბადის გამოყენება მრავალჯერადი გამოყენების სარაკეტო ძრავებში თითქმის არ იძლევა ძრავის საქშენებზე ნამწვს, რაც ხელს უწყობს მის უსაფრთხოებას და აადვილებს ტექნიკურ მომსახურებას მისი მომდევნო გამოყენებისას. SpaceX აცხადებს, რომ Raptor-ს აქვს ყველაზე მაღალი სიმძლავრის წონასთან შეფარდება ნებისმიერ სარაკეტო ძრავებს შორის რომლებიც ოდესმე შექმნილა მსოფლიოში.

მეორეც, ეს მრავალჯერადი გამოყენების რაკეტა მატარებელი აღჭურვილია მართვის უაღრესად ეფექტური სისტემით, რომელიც Starship-ს საშუალებას აძლევს შეძლოს არა მხოლოდ ჰაერში მანევრირება, არამედ ერთდროულად გამოიყენოს დაახლოებით სამი ათეული Raptor ძრავა. ამ ვითარებაში თავად მასკი აცხადებს, რომ სწორედ მართვის ადეკვატური სისტემის არარსებობამ გამოიწვია საბჭოთა სუპერმძიმე 30 NK-15 ძრავით აღჭურვილი N-1 რაკეტის რამდენიმე მარცხი ფრენის პირველსავე ეტაპებზე.

მესამე, ვერტიკალური დაშვებისთვის, Super Heavy-მ, ისევე როგორც Falcon 9-მ მიიღო სპეციალური მექანიზმები, პირველ რიგში, დასაჯდომი ფეხები და გისოსების მაგვარი სტაბილიზატორები. თუმცა ჯერ არ არის ნათელი, იკეცება თუ არა Super Heavy-ის ბადისებრი სტაბილიზატორები ისე, როგორც ეს ხდება Falcon 9-ის პირველი საფეხურის ვერტიკალურად დაშვებისას.

და მეოთხე, Starship-ის შექმნა, ისევე როგორც Falcon 9-ის შექმნა, გამოირჩევა სამუშაოების ინტერატიული მიდგომით, რომლის დროსაც რაკეტის დიზაინში გამოყენებული საინჟინრო გადაწყვეტილებები პირდაპირ დამოწმებულია შექმნილი პროდუქტის პროტოტიპის ფიზიკური ტესტის ჩატარებით. განვითარების ეს მეთოდი ითვალისწინებს მრავალი ექსპერიმენტული წარუმატებლობის არსებობას, რაც შესაძლებელს ხდის მაქსიმუმ ღირებული ინფორმაციის მიღებას შედარებით მოკლე დროში, რომელიც ვერანაირად ვერ მიიღება ასევე მოკლე დროში სუპერკომპიუტერზე სიმულაციის გზით.

და ზუსტად, აი ამ ინტერატიული მიდგომის გამოყენება, არის ზუსტად ის, რომელიც განასხვავებს SpaceX-ს მისი უახლოესი და ნაკლებად წარმატებული ამერიკელი კონკურენტებისგან – რომლებიც არიან Blue Origin, United Launch Alliance (ULA) და Northrop Grumman და აახლოებს მას 1940-1960-იანი წლების გერმანელ, საბჭოთა და ამერიკელ რაკეტამშენებლებთან, რომლთა მიერ ფუნდამენტურად ახალი აეროკოსმოსური პროდუქტების შემუშავებას, ყოველთვის თან ახლდა წარუმატებელი ტესტების თანმიმდევრობა.

პერსპექტივაში მიიღება Starship რამდენიმე მოდიფიკაცია. ერთ-ერთი მათგანი, Starship Human Landing System (HLS), არის მთვარის დასაჯდომი მოდული, რომელსაც მხარს უჭერს NASA. NASA-სთან კონტრაქტის შესაბამისი ღირებულება, რომელიც მოიცავს Starship HLS-ის შემუშავებას და წარმოებას, ასევე მთვარეზე ერთი უპილოტო და ერთი პილოტირებული ფრენის განხორციელებას დაახლოებით 2,9 მილიარდი დოლარია. მასკის თქმით, პირველი მთვარის დასაჯდომი მოდული იქნება ერთჯერადი და დარჩება დედამიწის ბუნებრივი თანამგზავრის ზედაპირზე, როგორც ბაზა, რომლებსაც ასტრონავტები სტუმრობენ. Starship-ის კიდევ ერთი მოდიფიკაცია, რომელზეც SpaceX მუშაობს, იქმნება აშშ-ის საჰაერო ძალების (Air Force) ინტერესებიდან გამომდინარე . Rocket Cargo პროგრამის ფარგლებში, აშშ-ს სამხედროები გეგმავენ გამოიყენონ ეს მრავალჯერადი სატრანსპორტო სისტემა სამხედრო ტვირთის მაღალი სიჩქარით მიწოდებისთვის დედამიწის ნებისმიერ წერტილამდე. Rocket Cargo-ს თითოეული გაშვებისთვის იგეგმება 80 ტონა სამხედრო ტექნიკისა და აღჭურვილობის მიწოდება, რაც ახლოსაა C-17 Globemaster III სტრატეგიული სამხედრო სატრანსპორტო თვითმფრინავის შესაძლებლობებთან. Rocket Cargo პროექტში SpaceX-ის პარტნიორი არის Exploration Architecture Corporation (XArc), კომპანია, რომელიც სპეციალიზირებულია სარაკეტო და კოსმოსური ინფრასტრუქტურის ობიექტების მშენებლობაში. სპეციალურად Rocket Cargo-სთვის იგეგმება ორი საზღვაო კოსმოსური პორტის მშენებლობა, რომლებმაც მარსის ბუნებრივი თანამგზავრების პატივსაცემად უკვე მიიღეს სახელები ფობოსი და დეიმოსი . Starship-ის გამოყენების იდეა ასევე განიხილება, დედამიწაზე სამგზავრო საკონტინენტთაშორისი ფრენებისთვის განხორციელების კონტექსტში – SpaceX-ის კომპანიის პრეზიდენტისა და გენერალური დირექტორის გვინ შოთველის თქმით, ასეთი ფრენისთვის ბილეთის ღირებულება უფრო ძვირი იქნება, ვიდრე ეკონომ კლასი საჰაერო მოგზაურობისთვის, მაგრამ უფრო იაფი ვიდრეტრანსატლანტიკური საჰაერო მოგზაურობა ბიზნეს კლასით (ანუ რამდენიმე ათასი დოლარი). ერთი რეისით, სისტემა შეძლებს ასამდე მგზავრის და მათი ბარგის გადაყვანა გადატანას.

Super Heavy/Starship კომბინაციის კოსმოსური ხომალდის პირველი ორბიტალური ფრენა შეიძლება განხორციელდეს უკვე ამ წელს, რისთვისაც SpaceX-ს დასჭირდება ნებართვა აშშ-ს ფედერალური საავიაციო ადმინისტრაციისგან. მისი წარუმატებელი ტესტი კიდევ ერთი სასარგებლო გაკვეთილი იქნება ამერიკული კომპანიისთვის და კიდევ ერთი მიზეზი დაცინვისა და არაკეთილსინდისიერი კეთილმოსურნეების მხრიდან. ხოლო თუ ფრენა წარმატებული იქნება, მაშინ Starship-ის დახმარებით SpaceX მომავალში Starlink-ის გლობალური სისტემის თანამგზავრების გაშვებასაც შეეცდება . ჯერჯერობით კოსმოსში 4000-ზე ნაკლები ასეთი მოწყობილობაა გაგზავნილი, და იგეგმება სულ მცირე 12000-ის გაშვება . ეჭვგარეშეა, რომ Starship-ის შესაძლებლობების გამოყენება SpaceX-ს საშუალებას მისცემს არა მხოლოდ დაასრულოს Starlink-ის განლაგება მოკლე დროში, არამედ დააგროვოს სტატისტიკა მრავალჯერადი გამოყენების სატრანსპორტო სისტემის წარმატებული გაშვებების შესახებ.

The post ასწევს ყველაფერს ! first appeared on პროგნოზი.]]>